استقلال شورای نگهبان (فایل منبع موجود نیست)

توضیح

نهادی با وظایف و اختیارات حساس مانند شورای نگهبان بدون استقلال مناسب قادر به انجام درست وظایف خود نخواهد بود. مجموعه عواملی وجود دارند که می توانند بر نهاد شورا و اعضای آن تاثیر گذارند و در نتیجه استقلال شورای نگهبان را مخدوش سازند و از این طریق به اصل بی طرفی در انجام وظایف شورا آسیب وارد کنند. از مجموعه عوامل تاثیر گذار بر استقلال نهاد شورای نگهبان می توان به مساله هنجارسازی شورا و مسائل بودجه و استخدام در شورا اشاره کرد. در مبحث هنجار سازی شورا، دلایل ابرازی به منظور اثبات صلاحیت شورای نگهبان برای وضع قواعد حقوقی مردود شناخته شده اند و با وجود اصل عدم صلاحیت در حقوق عمومی نمی توان شورای نگهبان را دارای صلاحیت هنجار سازی دانست. در مبحث بودجه شورا با وجود قانون مقررات مالی شورای نگهبان می توان تا حدود زیادی از عدم خدشه بر استقلال شورا از طریق تنظیم بودجه اطمینان حاصل کرد زیرا قانون مذکور صلاحیت تنظیم بودجه را به خود شورای نگهبان اعطا کرده است. دیگر عامل موثر بر نهاد شورا بحث استخدام کارکنان می باشد. به علت سکوت قوانین نهایتا شورا با ابراز نظریه تفسیری شماره 21934/30/16 مورخ 1386/4/19صلاحیت استخدام کارکنان را به خود اعطا کرده است. هرچند که به صدور نظریه تفسیری مذکور انتقاداتی وارد است اما نظریه مذکور علاوه بر اختیار استخدام کارکنان، صلاحیت وضع قاعده حقوقی را نیز به شورا اعطا کرده است. با وجود نظریه مذکور و قانون مقررات مالی شورای نگهبان شاهد آن می باشیم که استقلال نهاد شورای نگهبان تا حد مطلوبی تضمین خواهد شد. عواملی نیز وجود دارند که بر استقلال اعضا تاثیر گذاشته تا اصل بی طرفی را در تصمیمات آنان خدشه دار کنند. مهمترین این عوامل عبارت اند از: 1- انتصاب، عزل و استعفای اعضا 2- طول و تجدید دوره عضویت اعضا 3- منع جمع مشاغل اعضا 4 - حقوق، مزایا و مساله مصونیت اعضا. با بررسی عوامل مذکور شاهد آن می باشیم که به غیر از مبحث حقوق و مزایا که در ماده 71 قانون مدیریت خدمات کشوری اعضای شورای نگهبان را از لحاظ حقوق، امتیازات شغلی و فوق‌العاده‌ها هم ردیف معاون اول رئیس‌جمهور و نواب رئیس مجلس شورای اسلامی قرار داده است استقلال فردی اعضا به نحو شایسته ای تضمین نشده است. مانند انتصاب اعضای شورا به صورت فردی و اختیار عزل اعضای فقیه توسط مقام ناصب و همچنین وجود استثناء تبصره 8 قانون ممنوعیت تصدی بیش از یک شغل یعنی منصوبین رهبری برخی از نمونه عوامل تاثیر گذار بر استقلال اعضا می باشند. برای ارائه راهکاری مطلوب برای استقلال اعضا، بررسی رویه عملی دادگاه های اساسی سایر کشورها مانند اتریش، فرانسه و آلمان که سابقه ایی به نسبت طولانی در این امر داشته اند می تواند مفید واقع شود تا تاثیر منفی عوامل موثر در استقلال فردی اعضای شورای نگهبان را خنثی کرد.
واژه‌های کلیدی: شورای نگهبان، قانون اساسی، استقلال