امکان سنجی تحول در شیوه اجرای مجازات های سالب حیات منصوص شرعی

توضیح

موضوع مجازات های سالب حیات از موضوعات مهم و بحث بر انگیز در طول تاریخ و به ویژه در دویست سال اخیر بوده است. در شریعت در غالب موارد اجرای مجازات سالب حیات به وسیله شمشیر پیش بینی گردیده است، امّا در برخی موارد، به ویژه در حدود، شیوه های متنوعی چون دار زدن، آتش زدن، از کوه انداختن، زیر آوار کردن، قتل پس از قطع دست و پا و امثال این موارد پیش بینی گردیده است. این شیوه‌ها با دو اشکالی که غالباً از سوی مجامع به اصطلاح حقوق بشری مطرح می شوند مواجه اند؛ نخست این‌که بسیار خشن و غیر انسانی هستند و موجب درد و رنج بیهوده محکوم می‌گردند، دوم اینکه بسیار خوار کننده‌اند و با کرامت ذاتی انسان " و لو انسان محکوم به اعدام" سازگاری ندارند؛ بنابراین، باید یا مجازات اعدام کلاً ممنوع شود یا به شیوه‌هایی اجرا شود که کمترین درد و رنج و کمترین خشونت را داشته باشد. پذیرش تغییر شیوه مجازات اعدام در موارد یاد شده با این اشکال مواجه است که چون منصوص است، یعنی شریعت نسبت به آنها بیان صریح دارد قابل تغییر نیستند و نمی-توان به جای آنها از شیوه های نوینی چون تزریق مواد کشنده یا صندلی برقی استفاده کرد. در این رساله هر دو موضوع مورد بحث قرار گرفته است، یعنی هم ادعای خشن بودن و غیر انسانی بودن مجازات‌های یاد شده و هم ادعای منصوص بودن و غیر قابل تغییر بودن آن. مدعای رساله این است که به جز موارد بسیار نادر، در غالب موارد امکان تبدیل شیوه های اجرای مجازات اعدام وجود دارد و این مسئله اختصاص به قصاص و تعزیرات نداشته حتی شامل حدود هم می شود. از سوی دیگر، حتی اگر تبدیل هم نشود دلیل علمی وجود ندارد که شیوه های مطرح شده در شریعت "به ویژه شمشیر" نسبت به شیوه هایی که امروزه پیشنهاد می گردد از درد و رنج و خوار کنندگی کمتری برخوردار باشد.
واژه‌های کلیدی: مجازات سالب حیات، رجم، قتل، به دار آویختن، تحول شیوه اجرای مجازات.