بازتاب ادبیات تخیلی در فتاوای اسلامی ناظر به شبیه سازی انسانی

توضیح

شبیه‌سازی انسانی یکی از مسائل جدید و امروزی است. با پیشرفت انسان در بیوتکنولوژی، مسئله شبیه‌سازی انسانی مطرح شد و شرعی و اخلاقی بودن یا نبودن آن زیر سوال رفت. اقشار مختلف دینی و حقوقی و اخلاقی، این امر و جواز و ممنوعیت آن را بررسی و درباره آن نظرات موافق و مخالف خود را مطرح کردند. در بین مسلمانان و کشور ایران نیز بحث شبیه‌سازی مطرح شده و بعضی از مراجع دینی نظرشان را در این زمینه اعلام نمودند که نوعاَ در مخالفت با آن بوده است. مراجع تقلید، دلایل متعددی در مخالفت با این مسئله ذکر کرده‌اند، هدف از این مقاله بررسی نظرات علمای تشیع و دلایل آن‌ها و همچنین نقش احتمالی ادبیات تخیلی در صدور فتاوای این مراجع است. با توجه به این نکته که طبق مطالعات علمی، شخصیت معادل ژن نیست بلکه عوامل محیطی نیز بر شکل‌گیری شخصیت تأثیر زیادی دارد و همچنین این که طبق دستورات دینی و حکم عقل؛ تا هر مسئله جدیدی به محک و آزمایش گذاشته نشود و نتایج دقیقی از آن بدست نیاید نمی توان حکم به تحریم آن داد، اما بدلیل جنجال برانگیز بودن بحث و همچنین پایین بودن احتمال موفقیت در شبیه-سازی و صد البته هزینه‌های گزاف آن و یادآوری این که احتمال شبیه‌سازی پستان داران بسیار پایین بوده و خیلی از آن‌ها یا می‌میرند یا در صورت زنده ماندن جنین به انواع بیماری‌ها دچار می‌شوند، این فرضیه در شورای افتا مطرح شده و مراجع تقلید نظرات خود را در این رابطه بیان نموده‌اند. مطالب ذکر شده در این جا با استفاده از روش کتابخانه ای جمع آوری شده و این نکته را به ما یادآور می‌شود که اگر بتوان با پیشرفت علم، معایب این امر را برطرف ساخت چه بسا فواید زیادی برای جامعه بشری مانند پیوند اعضاء، کمک به زوجین نابارور و ... بدنبال داشته باشد. ناگفته نماند که کنترل و محدود کردن شبیه‌سازی انسانی باعث عدم سوء استفاده افراد از آن خواهد شد.
واژه‌های کلیدی: شبیه سازی، مراجع تقلیدی، ادبیات علمی تخیلی، فقه پزشکی