بایسته های نوین علمی بازجویی و تحقیق در قلمرو ادله اثبات دعوی

توضیح

رویه کشف حقیقت با هدف رسیدگی به دعاوی شخصی و یا اثبات جرائم کیفری، قدمتی به بلندای تاریخ دارد. اخیراً با توجه به پیشرفت‌های چشمگیر در علوم و تکنولوژی، روش‌های علمی کشف حقیقت به سیستم تحقیقات قضائی واردشده است. در این پژوهش، هدف آن بود که اعتبار نتایج حاصل از این روش‌ها، به‌عنوان دلیل اثبات، در دادگاه‌ها، بررسی شود. با بررسی مفاد قانونی مرتبط و همچنین حقوق عرفی در این خصوص، چنین نتیجه شده که بالاترین درجه ادله اثبات، اقرار و سپس شهادت مبتنی بر واقعیت است؛ اما اگر شرایط صحت آنان به‌طور کامل محقق نشد، به‌عنوان نشانه، مورداستفاده قرار گرفته و در صورت عدم تحقق شرایط، مردود شده و هیچ اعتباری ندارند. نتایج حاصل از روش‌های جدید، برحسب پیشینه اعتماد بدان، درجه اماره جدیدی را به جریان دادرسی وارد می‌کند. متناسب با موضوع پرونده، می‌توان از امارات با درجه قوت مناسب استفاده کرد و قاضی نیز با استناد بدان‌ها، نظر خود را بیان کند. بسته به درجه قوت امارات و همچنین موضوع پرونده، قاضی می‌تواند مسئولیت‌های موردبحث در پرونده را تعیین کند و یا حداقل نسبت به تعدیل حکم، براساس اختیارات خود اقدام نماید. البته قابل‌ذکر است که در جرائم مستوجب حد و قصاص، تعدیل قابل کاربرد نیست و تنها وظیفه تعیین مسئولیت، به قاضی سپرده‌شده است. هراندازه اعتماد به امارات بیان‌شده بیشتر باشد، قوت حکم صادره در مراجع فرجام‌خواهی بیشتر بوده و احتمال نقض آن کمتر است.
واژه‌های کلیدی: کشف حقیقت، تحقیق قضایی، علم قاضی، روش‌های بازجویی، ادله اثبات.