بررسی آثار مسئولیت مدنی ناشی از تجویز داروی اشتباهی توسط پزشک

توضیح

مسئولیت مدنی پزشک،به عنوان یکی از معقوله های مورد بحث در حوزه مسئولیت مدنی وحقوق خصوصی، از اهمیتی به سزا برخوردار است. مسئولیت مدنی در حقوق ایران به تبعیت از نظرغالب فقهی، مبتنی بر نظریه اتلاف وتسبیب است. بر این اساس، بیشتر حقوقدانان مسئولیت پزشک رانیز با تکیه بر این دو قاعده توجیه نموده اند.نتیجه این امر آن است که پزشک در صورت مباشرت در ورود صدمه به بیمار، چه تجویز داروی اشتباهی،یا قصور در اعمال جراحی وغیره در هر صورت مسئول شناخته می شود ودر صورت تسبیب در ورود زیان،تنها در موردی ضمان را برعهده دارد که مرتکب تقصیر شده باشد. با تصویب ماده495 قانون مجازات اسلامی جدید به تردیدهادر تشخیص مبنای مسئولیت پزشکان پایان داد و مسولیت مدنی پزشک را مبتنی بر فرض تقصیر وی دانست.ارائه ی تعریف دقیق وجامعی از حوزه های مسولیتی پزشکان در قبال بیماران و تبیین دقیق مصادیق خطاهای پزشکی زمینه های بسیاری از اختلافات وجالش های مخرب روابط میان پزشک وبیمار را از بین خواهد برد. تجویز داروی اشتباهی،خطا وتقصیر، کوتاهی در اعمال جراحی وغیره تمامی اینها جز از مسولیت های پزشک می باشد. مسولیت پزشکان در قبال بیماران می تواند اخلاقی یا حقوقی باشد که مسولیت حقوقی خود جنبه مدنی و کیفری خواهد داشت. توجه به موضوع مسئولیت پزشکان و برخورداری با خطاهای پزشکی قدمتی به بلندای علم طب دارد. در تمدن مصر باستان، یونان، بابل، رم و ایران باستان رویکردهای مختلفی نسبت به خطاهای پزشکی وجود داشته است. در ایران باستان، پزشکان و جراهان تنها پس از طی مرحله ی آزمون زیر نظر پزشکان مجرب مجاز به طبابت بودند و در صورت درمان بیماران بدون کسب مجوز و بروز خطای منجر به فوت بیمار با کیفری مشابه قتل عمد روبه رو می شدند. فقهای شیعه پزشک جاهل و خطا کار را در قبال عوارض به وجود آمده برای بیمار مسئول می دانند، اما در مورد پزشک حاذقی که بدون کوتاهی یا تقصیر وی بیمارش دجار عارضه ای گردیده دو دیدگاه وجود دارد؛ دیدگاه مشهور، که غالب فقها به آن نظر دارند، حکم بر مسئولیت پزشک می دهد و برای آن ادله ای هم ذکر شده است. اما دیدگاه غیر مشهور جنین پزشکی را مسئول نمی داند.امروزه در اثر پیشرفت فرهنگ و رشد فکری بشر و نیز توسعه تمدن بشری، توجه به حقوق بیماران نیز از اهمیت بیشتری برخوردار گردیده، به گونه ای که سعی دولت ها در جوامع مختلف بر آن است که از این قشر آسیب پذیر حمایت بیشتری به عمل آورند. در حوزه فقه، مشهور فقها، تعهد پزشک را از نوع تعهد به نتیجه دانسته و برای رهایی پزشکان از مسئولیت، تحصیل برائت از بیمار را پیشنهاد می نمایند. قانونگذار در قانون مجازات اسلامی نیز از همین نظر پیروی نموده است.
واژهای کلیدی:تقصیر،خطای پزشکی،مسئولیت پزشک،مسئولیت مدنی،برائت