عنوان
بررسی اثرات ناشی از مسکرات در شروع و وقوع جرم با نگاهی به فقه امامیه
نویسنده
استادراهنما
سید مسیح حسینی
محل نشر
نور
تاریخ نشر
۱۳۹۹
مقطع تحصیلی
کارشناسی ارشد
مشخصات ظاهری
ط، ۱۱ ص.
زبان
فارسی
توضیح
یکی از مسائلی اساسی که در فقه جزایی و حقوق کیفری مورد بحث قرار می گیرد بررسی اثرات ناشی از مسکرات در وقوع جرم می باشد. مصرف مشروبات الکلی در روند بروز بسیاری از جرایم نقش دارد. در قانون مجازات اسلامی مستی با احراز شرایطی از علل رافع مسئولیت کیفری است .در این قانون از مستی و مسلوب الارادگی تعریف دقیقی ارائه نشده و مفاهیم موثر در موضوع مجهول مانده است .با مراجعه به فقه نیز چیزی در این زمینه دیده نمی شود .این امر موجب ایجاد اختلاف میان فقها و حقوقدانان در زمینه تاثیر مستی، انواع آن و مسئولیت کیفری فرد مست گردیده است. اراده در حقوق جزا نقشی دو گانه دارد و هم در رکن مادی و هم در رکن معنوی جرم موجود است و به معنای توانایی خواستن و حرکت نفس به سوی انجام یا ترک یک کار و کنترل و هدایت اعضا در جهت آن است و مسلوب الارادگی به معنای عدم وجود چنین نیرویی در انسان است. در فقه در بحث شرب خمر به صورت مشخص از مسلوب الارادگی سخنی به میان نیست و تنها در قسمت قصاص نفس در تعریف عمد در قتل به قصد و اراده اشاره گردیده است پس به نظر می رسد قانونگذار تحت تاثیر این بحث در مواد مرتبط با مستی ازعبارات سلب اراده و قصد استفاده کرده است .هم چنین لفظ مسکر فقط ترکیبات الکلی را در بر می گیرد و شامل سایر مواد نمی شود و مستی خشک یک اصطلاح ساختگی و فاقد اصالت قانونی، فقهی و پزشکی است .مستی هر چند با ارتکاب بسیاری از جرایم مرتبط است، علت مستقیم بروز جرایم نیست و شخص را وادار به ارتکاب جرم نمی سازد بلکه صرفا عاملی غیر مستقیم و زمینه ساز است که با جمع عوامل دیگر موجب بروز جرایم می شود .مرتکب قتل عمد نمی تواند با استناد به مستی وسلب قصد و اراده از قصاص رهایی یابد زیرا بدون وجود قصد امکان وقوع رکن مادی قتل عمد منتفی می گردد .در سایر جرایم نیز مستی فاعل جرم، او را به طور کامل از مجازات معاف نمی کند زیرا اراده او پابرجاست و از او سلب نمی گردد و شرط مسلوب الارادگی احراز نمی شود.
واژه‌های کلیدی: مسکر، شروع به جرم، وقوع جرم، فقه امامیه.