بررسی تطبیقی آثار حقوقی تغییر جنسیت در حقوق ایران و آمریکا

توضیح

بیان مسأله اساسی تحقیق به طور کلی (شامل تشریح مسأله و معرفی آن، بیان جنبه‌های مجهول و مبهم، بیان انسانی به عنوان اشرف مخلوقات، ویژگی های خاص خود را به همراه دارد، تفکیک انسانها به زن و مرد، امری است که از سوی پروردگار عالم، به وقوع پیوسته، و در آن حکمت ها و فلسفه های فراوانی نهفته است، که امروز با توجه به پیشرفت تکنولوژی و افزایش آگاهی عمومی، صرفا به برخی از این اهداف خلقت پی برده ایم. اینکه برخی از انسانها مذکر هستند و برخی دیگر مونث، موجب شده تا به همین طریق بشر امروزی در تدوین قوانین زندگی، نیز به این تفکیک طبیعت احترام گذاشته، در وضع قوانین نیز موضوع جنسیت را مورد توجه قرار دهد، بنابراین ملاحظه می گردد که در قوانین کیفری، نحوه مجازات زنان با مردان در پاره ای مواقع کاملا متفاوت است، و حتی در اجرای مجازات نیز زنان به جهت برخی ویژگی ها ، اجرای مجازات می تواند تا دوسال به تاخیر بیفتد،(گودرزی،1390، ص 63) در قوانین مدنی نیز، در قواعد حاکم بر ارث، و سن بلوغ، نیز می توان تمایز بین زن و مرد را کاملا ملاحظه نمود. اما در این بین اشخاصی هستند، که به جهت برخی ویژگی های خاص و نادر، علیرغم آنکه به لحاظ شکلی زن یا مرد می باشند، اما به لحاظ برخی خصوصیات، ویژگی غالب آنها بر خلاف جنسیت فعلی آنها می باشد، و این امر موجب شده تا آنها با مشکلات فراوانی مواجه گردند.(رحیمی،1392، ص 23) بنابراین با پیشرفت علم پزشکی، موضوع تغییر جنسیت، و تبدیل برخی اشخاص با مشخصات مونث به مذکر و بالعکس امکان پذیر گردید. اما انجام تغییر جنسیت، صرفا یک عمل پزشکی نبود، بلکه تبعات و آثار آن در قبال امور حقوقی از بحث فراتری برخوردار است ، به عنوان مثال مردی که تا قبل از عمل تغییر جنسیت، به لحاظ استحقاق ارث نسبت به سایر خواهران خویش از سهم بیشتری برخوردار بوده ،‌با یک عمل جراحی پزشکی، از سهم اضافی محروم می گردد و برعکس. اما بحث تغییر جنسیت را علیرغم تطبیق بودن آن در تحقیق حاضر ،‌ابتدا باید به لحاظ فقهی مورد بحث و بررسی قرار داد و سپس نگاه قانونگذار را نسبت به آن مورد کنکاش و مطالعه و در نهایت وارد ماهیت تطبیقی آن شد. اما قبل از ورود به بررسی نظر فقها در این زمینه لازم است یادآوری شود که تغییر جنسیت اصولا به لحاظ پزشکی نوعی اختلال در هویت جنسی شخص است، به نحوی که در صورت عدم درمان، می تواند به برخی اتفاقات ناگوار همچون خودکشی فرد منجر گردد.برخی از محققان معتقدند که اختلال در هویت جنسی در واقع از عنصر مهم تشکیل گردیده است عنصر اول ،‌همانند سازی قوی و مستمر با جنس مقابل است و عنصر دوم عدم قبول و همچنین ناراحتی درونی فرد از نقش جنسیتی خود است. (ناصحی، 1383، ص 51) در واقع اشخاص دارای اختلال هویت جنسیتی، هر چند که به لحاظ ظاهر اعضای تناسلی، مرد یا زن می باشند، اما این موضوع نمی تواند بیانگر تمامی ماهیتی آنها به لحاظ زن یا مرد بودن باشد. بنابراین، این دوگانگی بین احساس و جسم ظاهری موجب می شود تا آنها با مشکلات روحی و روانی فراوانی مواجه گردند. بحث تغییر جنسیت در فقه اسلامی نیز مورد توجه قرار گرفته و برخی از علما نسبت به آن اظهار نظر های فراوانی نموده اند و در بین علمای فقه شیعه، حضرت امام خمینی (ره) را باید یکی از علمایی دانست که اولین فتوا پیرامون شخصی که ایشان مراجعه و نظر اسلام را پیرامون تغییر جنسیت خواستار گردیده بودند چنین بیان داشته اند« بسمه تعالی، تغییر جنسیت با تجویز طبیب مورد اعتماد اشکال شرعی ندارد، انشاء الله تعالی، در امان بوده باشید و کسانی که شما ذکر کردید امید است مراعات حال شما را بکنند.» (رئوفی، 1393، ص 156) از دیگر علمای شیعه که در خصوص تغییر جنسیت اظهار نظر نموده اند می توان به آیت الله علی مشکینی اشاره نمود که چنین بیان داشته اند:« عنوان تغییر جنسیت در مفهوم لغوی آن روشن و آشکار است و غرض از آن بیان حکم شرعی مردی است که تغییر کرده و به زن تبدیل شده است و نیز بیان حکم شرعی زنی است که به مرد تبدیل شده است» (مشکینی،1389، ص 63)
واژه‌های کلیدی: آثار حقوقی، تغییر جنسیت، حقوق ایران و آمریکا