بررسی تطبیقی امکان توسعه و کاهش عیوب مجوز فسخ نکاح از منظر فقه امامیه و فقه شافعی و حقوق ایران

توضیح

فسخ از جمله علت‌های انحلال نکاح می‌باشد. یکی از اسباب قانونی آن عیوب جسمانی یا نقص و بیماری موجود در هر یک از زوجین است. که وجود آن عیوب‌ این حق را برای دیگری ایجاد می‌کند تا فرد بتواند برای دفع ضرر از خود اقدام به فسخ نکاح نماید. جمهور فقهاءو همه حقوق‌دانان قائل به مشروعیت انحلال نکاح به سبب عیب هستند. لیکن در تخصیص عیوب اختلافاتی هم به چشم می‌خورد. قول مشهور عیوب را به سه دسته تقسیم نموده، دسته‌ای از عیوبی مانند قرن، جذام، عفل و برص را عیوب مختص زنان، دسته‌ای دیگر مانند جب،و خصی بودن را از عیوب مختص مردان و دسته سوم را عیوب مشترک میان زن و مرد دانسته است. قانون‌گذار نیز در تصویب مقررات قانون مدنی در باب عیوب مجوز فسخ نکاح ضمن مراجعه به فقه شیعه در تعیین مصادیق عیوب مختص هریک‌از زن‌و مرد نظامی‌ را پی‌افکنده که نشانگر غیر منضبط بودن آن است. تا آنجا که نمی‌توان ضابطه‌ای در تعلیل انحلال به سبب عیب از آن استخراج نمود. گرچه طبق نظر مشهور ورود ضرر و مانع مقصود اصلی نکاح بودن یعنی مانع نزدیکی یا کمال نزدیکی زوجین دلیل و ضابطه‌ای در انحلال نکاح دانسته شده است. که مطابق با این ضابطه برخی بیماریهای واگیردارجدید مانند ایدز، هپاتیت که تهدیدی جدی برای جامعه به حساب می‌آید را می‌توان از موجبات انحلال نکاح دانست. بر این اساس عده‌ای از فقهاء و نویسندگان حقوقی به اتکای برخی فتاوی فقهاء شیعه که دلالت بر توسعه دایره‌ عیوب مشترک مجوز فسخ نکاح دارند و نیز بنا بر ملاحظات جامعه شناختی معتقدند که امکان توسعه دامنه عیوب مذکور در قانون مدنی به امراض صعب‌العلاج قرن حاضر غیرممکن نیسست همچنین زمینه‌ برقراری تساوی میان زوجین در خصوص انواع عیوب مستند فسخ نکاح به غیر از عیوب جسمانی خاص هر یک از زوجین در قانون مدنی قابل طرح و بررسی است. ازطرفی همانگونه که گذشت اگر در اظهار نظر فقهاء و حقوق‌دانان دقت شود می‌بینیم علت فسخ بواسطه عیوب وارد شدن ضرر به یکی از زوجین یا مانع نزدیکی بودن آن است که با پیشرفت علوم پزشکی و قابل درمان بودن برخی بیماری‌های مصرح در فقه و قانون مانند قرن یا عنن باید پذیرفت که اگر زوج یا زوجه درمان را بپذیرد چون بعد از درمان دیگر ضرری متوجه زوج یا زوجه نخواهد شد وکمال نزدیکی نیز میسر می‌گردد لذا حق فسخی هم باقی نخواهد بود.
واژه‌های کلیدی: ایدز، طلاق، عیب