بررسی تطبیقی ضمان جریره با بیمه مسئولیت در مذاهب اسلامی و حقوق مدنی ایران

توضیح

مسئولیت مدنی به معنای الزام به جبران زیانی است که شخص با فعل یا ترک غیرعمدی خود مستقیم یا غیرمستقیم به دیگری وارد کرده است و به عبارتی در قبال او ضامن است. در فقه اسلامی و حقوق موضوعه به جای مسئولیت از واژه ضمان استفاده شده است. هدف اصلی از ایجاد مسئولیت و ضمان, جبران زیان و برقراری عدالت اسلامی است. برای رسیدن به این هدف در صدر اسلام ضمان جریره مورد امضای شرع قرار گرفت تا خاطی برای جبران خطایش تنها نباشد و زیان متضرر جبران شود. این مسأله در قوانین امروز با عنوان بیمه شکل گرفته است. در ضمان جریره و بیمه، دیه را خطاکار پرداخت نمی کند بلکه ضامن جریره و بیمه گر که هیچ گونه مباشرتی در جنایت ندارند می پردازند. از آن جایی که بیمه از جمله مسایل مستحدث است بسیاری از فقها و حقوقدانان برای اثبات مشروعیت بیمه از موضوعاتی چون ضمان عاقله و ضمان جریره استفاده کرده اند. در این تحقیق در راستای تطبیق ضمان جریره با بیمه مسئولیت به بررسی،ماهیت ضمان جریره وماهیت بیمه واقسام آن پرداخته ودر رابطه با مشابهت یا عدم مشابهت این دو نهاد با بررسی ادله موافقین وادله مخالفین این نتیجه بدست آمده است که بیمه مسئولیت،تنها در بعضی از موارد با ضمان جریره تفاوت دارد از قبیل «ضمان مالم یجب»وسودجویی در بیمه وحقوقی نبودن ضمان جریره ......اما به طور کلی شبیه ضمان جریره ومشروع است واز مصادیق معامله غرری وحرجی،ضرری،سفهی وربوی.....نیست بلکه از جمله عقودی است که تمام شروط عقد را دارداز قبیل ایجاب وقبول و...که عقلا آن راپذیرفته اند.
واژه های کلیدی: ضمان جریره، بیمه مسئولیت، دیه، خطا، ضمان ما لم یجب