بررسی تطبیقی پیوند عضو در فقه امامیه و حقوق ایران

توضیح

یکی از مسائل مهم علم پزشکی امروز مسئله ی پیوند اعضا می باشد این مسئله یکی از خدمات ارزشمند عالم پزشکی به بشریت است، که در راستای پاسخگویی انسان به دغدغه ی مهم سلامت انسان بیمار و نجات جان انسان در شرف مرگ است. پس از پرداختن به این موضوع باید به سوالاتی از جمله اینکه ماهیت پیوند عضو چیست؟ و رویکرد فقه و حقوق در رابطه با انواع مختلف پیوند عضو چیست؟ پاسخ داد. می‌توان گفت: شاید به نظر برسد مسئله‌ی پیوند عضو یک امر تخصصی پزشکی می‌باشد ولی با ورودش به جامعه‌ی انسانی رنگ فقهی و حقوقی به خود می‌گیرد. زیرا فقه و حقوق ارتباط محکمی با جسم و جان انسان ها دارد و هر آن چه درباره ی بدن انسان مطرح می‌باشد میدان مداخله‌ی فقه و حقوق است. پس از ذکر این نکته اعلام می‌داریم پیوند عضو به دو شاخه کلی پیوند از انسان و غیر انسان مطرح می‌گردد که هر کدام از این انواع به شعبات متعددی تقسیم می‌گردد و وظیفه فقیه و حقوقدان است که جواز یا عدم جواز هر نوع از انواع پیوند را بررسی نموده و پاسخگوی سوالات پزشکان در این زمینه باشد. حال نظر کلی فقه این است که همه‌ی اقسام پیوند را به جز پیوند اعضای رئیسه انسان زنده( مثل قلب) به انسان را می پذیرد و حقوق ایران نیز برحسب قانون پیوند اعضای بیماران فوت شده یا بیمارانی که مرگ مغزی آنان مسلم است و آیین نامه اجرایی همان قانون با تایید ضمنی یا سکوتش همه ی اقسام پیوند به جز پیوند اعضای منفرد و حیاتی و پیوند عضو از حیوان را جایز دانسته است. با تحقیقاتی که در این باره در واحدهای فراهم آوری پیوند اعضا در سطح بیمارستان‌های کشور انجام شد، کاشف به عمل آمد هم اکنون کشور ما از لحاظ پزشکی هیچ مانعی برای انجام انواع پیوند ندارد و همه ی موانع را پشت سر گذاشته است، لیکن تنها مشکلی که در این عرصه رخ می‌نماید، نبود قوانین متقن و صریحی است که طی کردن این راه پر پیچ و خم را آسان تر بنماید. زیرا گاهاً دیده می‌شود، انجام پیوند‌هایی که از نظر پزشکی مشکلی ندارند به دلیل مسائل عرفی و فرهنگی و حقوقی و مذهبی ناممکن می‌گردد.
واژه‌های کلیدی: پیوند عضو، فقه امامیه، حقوق ایران، پزشکی.