بررسی جایگاه ازدواج سفید در نظام حقوقی ایران

توضیح

ازدواج سفید نوعی رابطه بین زن و مردی است که بدون رعایت شرایط ازدواج شرعی باهم و زیر یک سقف زندگی می‌کنند. ازدواج سفید یکی از مهم‌ترین چالش‌های عصر حاضر در جوامع مختلف، علی‌الخصوص کشور ایران است. رابطه‌ای که بدون در نظر گرفتن قواعد شرعی، اسلامی و اخلاقی در حال گسترش است. به دلیل تازه بودن این نوع رفتار در جامعه به‌طور کامل شناخته‌نشده است و به همین خاطر تابه‌حال به‌صورت جامع و دقیق موردبررسی متخصصان قرار نگرفته و منابع علمی و تحقیقاتی زیادی در رابطه با آن وجود ندارد. عمده دلایل گرایش افراد به این نوع رابطه در نگاه کارشناسان، سهولت انجام عمل ازدواج سفید است که به دلیل تغییرات فرهنگی در اثر پیشرفت ارتباطات و برخورد فرهنگ‌های جوامع مختلف بنا به دلایل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و حقوقی به وجود آمده است. مشکلات مالی جوانان در تشکیل خانواده به شکل سنتی در جامعه ایران و سخت‌گیری خانواده‌ها، الگوبرداری از کشورهای دیگر، محک زدن رابطه، آشنایی بیشتر، عدم اعتقاد به ازدواج، سست شدن اعتقادات مذهبی، نداشتن مسئولیت‌های سنگین که در ازدواج قانونی وجود دارد و عوامل مختلف دیگر میل به ازدواج سفید را بین افراد جامعه و خصوصاً جوانان گسترش داده است. ازدواج سفید آسیب‌های فراوانی ازجمله کاهش شدید ازدواج رسمی و سست شدن پایه‌های خانواده‌ها، کم شدن احساس مسئولیت در افراد، کاهش میل به ازدواج، کم شدن اعتماد زوجین به هم تحمیل هزینه اضافی بر جامعه برای پرورش فرزندان حاصل از این ارتباط، افزایش میل به طلاق و آغاز این‌گونه رفتارها در زوجین و مشکلات شدید روحی و روانی را به افراد، خانواده‌ها و جامعه تحمیل می‌کند. در فقه اسلامی تشکیل خانواده و امر ازدواج دارای قواعد دقیقی است که رعایت آن‌ها برای مسلمانان واجب و لازم است، همچنین در حقوق، برای تنظیم تمام قراردادها، قواعد منظمی پیش‌بینی‌شده که سعی می‌شود تا با مقایسه ازدواج‌های قانونی، ازدواج سفید و دیگر اصول مربوط به قراردادها، زوایای مختلف این رفتار بررسی‌شده و جایگاه واقعی این موضوع شناخته شود. سعی می‌شود با تطبیق این رفتار با ازدواج معاطاتی و توسل به فقه پویا راه‌حلی برای برون‌رفت از معضلات حاصل از این ازدواج پیدا شود چراکه اصولاً تمام رفتارها و روابط بین اشخاص که برای آن‌ها ایجاد مسئولیت می‌کند باید مطابق قانون باشد تا در صورت ضرورت از آن‌ها حمایت لازم صورت گیرد، با این توضیح ابتدائی در حال حاضر در حقوق ایران هیچ تعریفی با این نوع رفتار، سازگاری ندارد و ازدواج سفید عملی خلاف شرع و قانون است و هیچ حمایت قانونی دریافت نمی‌کند و چه‌بسا در صورت کشف این روابط بسته به شرایط آن، مرتکبین با مجازات سنگینی روبرو شوند.
واژه‌های کلیدی: ازدواج سفید، نکاح