بررسی حقوقی بانکداری مشارکتی، (مشارکت در سود و زیان PLS) و حذف ربا

توضیح

نظام فعلی بانکداری در ایران بر اساس قانون عملیات بانکی بدون ربا مصوب 1362 و آیین نامه های مربوط به آن می باشد .علیرغم اینکه در ماده 21 قانون فوق آمده است که : « بانک مرکزی یا هر یک از بانکها و نیز بانکها با یکدیگر مجاز به عملیات بانکی ربوی نمی باشند » لیکن قراردادهایی که جهت دریافت سپرده های مردمی و پرداخت تسهیلات به سرمایه گذاران استفاده می شود همواره شبهه ربوی بودن را به ذهن متبادر می کند. جهت رفع این شبهه بانک ملی طرحی را معرفی کرده با عنوان بانکداری مشارکت در سود و زیان (‌ PLS ) که بر اساس این طرح که « بانکداری مشارکتی » خوانده می شود، بانک بعنوان یک نهاد واسطه از طریق انتشار گواهی های مختلف نسبت به جمع آوری سپرده مردمی و تخصیص آن به فعالان اقتصادی اقدام می کند و پس از اتمام طرح سود و زیان طرح را بین مجری و سپرده گذاران (‌دارندگان گواهی مشارکت ) ‌تقسیم می کند. این الگوی بانکداری با انتشار گواهی مشارکت و ایجاد بازار ثانویه آن، و تاسیس نهادهای همچون واحد امین و حکمیت دارای مزیت های توزیع ریسک، جذب شوک های اقتصادی، توزیع سود، عدالت توزیعی و حذف واقعی ربا نسبت به بانکداری فعلی است. در مقابل این الگوی بانکداری به دلیل مشارکتی بودن رابطه بانک با مشتریان با چالش هایی از قبیل نظارت و اطلاعات نامتقارن، ریسک ورشکستگی و نا اطمینانی در تجهیز منابع روبه رو است.
واژه‌های کلیدی: بانک، بانکداری بدون ربا، بانکداری مشارکت در سود و زیان، ربا، حساب سود و زیان، سپرده بانکی، مضاربه، بانکداری، مشارکت