بررسی حقوق متهم در فقه و حقوق موضوعه (بررسی حقوق متهم)

توضیح

هنگامی که از حقوق متهم صحبت میشود مراد ما این است که ما در دادرسیهای کیفری با انسانی روبرو هستیم که خواهناخواه و یا روا یا ناروا اتهام یا اتهاماتی به او نسبت داده شده است وظیفه نظام قضایی این است که در چنین حالتی هم به حفظ حقوق فردی و هم حقوق اجتماعی بپردازد از آنجا که انسان موجودی است زنده به همراه حق لذا باید حقوق او نیز رعایت گردد و خصوصا اگر به خاطر مسائلی درشرایطی ویژه قرار گرفته و متهم به ارتکاب جرم یا جرایمی گردد اینجاست که نیاز به قوانینی احساس میشود که به خوبی بتواند حقوق متهم را تضمین کند با مطالعة متون فقهی و حدیثی به خوبی این نکته مستفاد میگردد که در نظام دادرسی اسلامی نکات بسیار مترقی پیرامون حفظ حقوق متهم بیان گردیده است و با بررسی قانون اساسی بویژه در فصل سوم آن و دیگر قوانین که الهامبخش آنها نیز حقوق اسلامی است بحث حفظ حقوق متهم پررنگتر میگردد میتوان برخی از تضمینات اساسی حقوق متهم را که در دادرسی اسلامی مطرح است و توسط قوانین موضوعه پذیرفته شده است اینگونه برشمرد حق داشتن وکیل مدافع و استفاده از معاضدت قضایی اصل برائت کیفری و فرض بیگناهی متهم حق مصونیت از دستگیری و بازداشت خودسرانه حق سکوت تحصیل دلیل از طرق مشروع حق برخورداری از دادرسی منصفانه بیطرف و علنی حق مواجهه با شهود جرم و تعدیل آنها حق استفاده از مترجم حق شکایت از آراء کیفری و دیگر حقوقی که رعایت و تضمین آنها همانگونه که در منابع شرعی و اسلامی ذکر شده و در قوانین نیز مورد تأیید قرار گرفته است لازم میباشد ولی همانطور که در طی مباحث مطرح خواهد شد در قسمت آیین دادرسی کیفری ما با مشکلاتی مواجه هستیم که حتی با قانون اساسی و منابع معتبر فقهی و نیز اعلامیههای منطقهای و جهانی خیلی سازگاری ندارند و جای اصلاح اینگونه قوانین و کمک به حفظ حقوق متهم خالی میباشد.
واژه های کلیدی: آیین دادرسی جزایی، حقوق جزا ایران، حقوق جزا فقه، حقوق موضوعه، متهم.