توضیح

ازدواج در دین اسلام از جمله مهم‌ترین عقدهایی است که شخص در طول عمر خود آن را منعقد می‌کند که در کتاب و سنت بر این امر تأکید شده است. زن و مرد با هم ازدواج می‌کنند تا مودت و رحمتی میان آن‌ها شکل گیرد به طوری که هر یک از آنان، دیگری را نعمتی ارزشمند از جانب خدا و شریک زندگی خود به حساب آورد؛ اما الگوی ازدواج و تشکیل خانواده در چند دهه‌ی اخیر تغییرات فراوانی در جهان داشته است. از جمله این تغییرات ازدواج سفید یا هم‌خانگی است. این الگو به زندگی مشترک دو شریک جنسی بدون انشای صیغه‌ی عقد اشاره دارد که طرفین فارغ از مراسم شرعی و عرفی، با رضایت و توافق، زندگی خود را در مکان مشترکی آغاز می‌کنند، اما هیچ کجا زوجیت آن‌ها نه به طور شرعی و نه به صورت قانونی ثبت نخواهد شد. زندگی مشترک بدون ازدواج رسمی و قانونی و رابطه‌ی زناشویی ثبت نشده، غیر قانونی و نامشروع است. با توجه به تأثیر مستقیم این الگو بر روی خانواده‌ها بررسی آن از نظر شرعی مورد توجه می‌باشد. هدف این پژوهش تحلیل و ارزیابی ازدواج سفید که به روش کتابخانه‌ای و به صورت توصیفی- تحلیلی انجام شده است، دیدگاه فقه نسبت به ازدواج سفید را بررسی کرده است. یافته‌های پژوهش نشان داده‌اند که این نوع ازدواج محصول فرایند تجدد و گسترش جهانی شدن است. این پژوهش نشان داد که از منظر فقه شافعیه ازدواج سفید به دلیل عدم وجود ارکان ازدواج از جمله: عدم وجود صیغه، عدم وجود ولیّ و عدم وجود شاهدان و عدم تحقق حکمت‌های ازدواج مانند حفظ نسب و حفظ نسل، سکون و آرامش و مخالفت با اصول شرع قابل قبول نبوده و باعث ایجاد هرج و مرج در جامعه خواهد شد. به لحاظ شرعی باید صیغه‌ی عقد ازدواج بیان شود و ایجاب و قبول لقظی باشد، مگر در حالت عجز از تلفظ که همگی نشان‌دهنده‌ی اهمیت و جایگاه ازدواج است نه سخت‌گیری در آن.
واژه های کلیدی: ازدواج، ازدواج سفید، هم خانگی، ارکان و حکمت های ازدواج، صیغه، ولی.