بررسی خرید و فروش اعضای بدن در نظام حقوقی ایران و نگاهی در فقه معاصر

توضیح

امروزه با توجه به نیاز افراد بشر به دستیابی اعضای بدن غیر به لحاظ از بین رفتن یا ناقص شدن عضوی از اعضای بیمار و پیشرفت دانش پزشکی منجر به خرید و فروش اعضای بدن و متعاقب آن درمان برخی از بیماری های پیچیده و صعب العلاج شده است. این پدیده نوظهور در فقه و حقوق مباحث و مناقشاتی را برانگیخته است. حقوقدانان و علمای اخلاق نظریات مختلفی پیرامون رابطه مالی بین دهنده و گیرنده عضو ارائه نموده اند. مبحث معامله اعضای بدن و تطبیق آن با اصول حقوقی بایستی به صورت اساسی مورد بررسی قرار گیرد، بدان معنا که در ابتدا رابطه مالکیت یا روابط دیگری همچون حق تصرف انسان در اعضای بدن خویش به اثبات رسد، سپس به شرایط عمومی صحت معاملات پرداخته شود تا در نهایت بتوان وضعیت حقوقی بارزترین نمونه معاملات معوض را مشخص نمود. نگارنده در پژوهش پیش رو با روش توصیفی و تحلیلی در این موضوع مستحدثه، اینگونه نتیجه گرفته است که برخی از فقها با استناد به آیات و روایات و اجماع، این نوع بیع را جزء مسائل مستحدثه باطل دانسته اند. در مقابل، برخی دیگر از فقها با تمسک به عمومات و اطلاقات آیات و روایات و با توجه به ترتب منفعت عقلایی بر این نوع بیع و با استفاده از شمول و عمومات ادله بیع، بر جواز و صحت بیع اشیای دارای منفعت و اغراض عقلایی تاکید کرده اند.
واژه‌های کلیدی: اعضا، بدن