بررسی شرایط ارتداد و انطباق آن بر سب النبی (ص)

توضیح

در پژوهش حاضر ـ با استفاده از منابع فقهی اصولی و حقوقی ـ با توجّه به اختلاف نظر دیرینه فقها در استقلال قائل شدن برای سابّ‌النّبی (اهانت به مقدّسات) و یا یکی دانستن آن با ارتداد (خروج یا بازگشت از دین) تلاش شده است تا با تبیین لغوی و اصطلاحی این دو عنوان فقهی به بررسی وجوه اشتراک و افتراقشان پرداخته شود. با عنایت به گسترده بودن مباحث مرتبط با این پژوهش، علاوه بر برشمردن شرایط وقوع هر کدام از عناوین یاد شده، از نظرگاه مذاهب چها‌رگانه اهل سنت هم برای ایضاح هرچه بهتر نگاه اسلام به این عناوین بهره کافی گرفته شده است. آنچه مسلّم است این است که با توجه به دلایل برشمرده شده در این تحقیق ارتداد و سابّ‌النّبی یکی نبوده و احکام جداگانه‌ای دارند. به عنوان نمونه در خصوص فرد کافری که به مقدّسات اسلامی ناسزا روا دارد، خروج از دین معنایی نخواهد داشت اما مطابق احکام اسلامی (ذیل حکم ساب‌النّبی) واجب‌القتل خواهد بود. با در نظر گرفتن مطالب جمع‌آوری شده، اجرای احکام ارتداد و ساب‌ّالنّبی توسط اشخاص عادی جامعه مردود خواهد بود؛ چراکه بنابر آموزه‌های اسلامی برقراری نظم و امنیّت در جامعه به عهده حکومت اسلامی است و دخالت افراد معمولی جامعه در اجرای احکام زمینه هرج‌و‌مرج و بی انضباطی را فراهم می‌آورد. با روشن شدن وضعیت این دو عنوان فقهی و تشریح جزء به جزء شرایط و شیوه اجرای احکام در مواجهه با مصادیقشان، جامعه اسلامی قادر به احراز دقیق و برخورد قاطعانه با هر گونه تفسیر اشتباه و سوء استفاده از ابهامات پیشین خواهد بود.
واژه‌های کلیدی: سب النبی، ارتداد، وهن، واجب القتل، مرتد.