بررسی فقهی الگوهای قرض الحسنه و شیوه های اجرایی آن از منظر فقه اهل بیت

توضیح

یکی از امور مورد تاکید اسلام و نیاز جامعه قرض الحسنه است که در آیات متعددی از قرآن کریم و به صورت گسترده در روایات به آن تأکید شده است. در نظام اقتصادی جامعه نیز الگوهای مختلفی از قبیل بانک های قرض الحسنه، موسسات قرض الحسنه، صندوق های قرض الحسنه خانگی و خانوادگی و غیره جهت رفع مشکلات نیازمندان اقدام به پرداخت قرض الحسنه می‌کنند. هدف این رساله با توجه به تاکید اسلام بر حرمت ربا بررسی فقهی الگوها و شیوه های اجرایی قرض الحسنه از منظر فقه اهل بیت و ارائه راهکارهایی جهت اصلاح آنها می باشد. صندوق های قرض الحسنه در سه بخش جذب سپرده های قرض الحسنه، پرداخت وام های قرض الحسنه و بالاخره دریافت اقساط وام‌ها صورت می‌گیرد. بررسی شیوه‌های مختلف صندوق‌ها در اجرایی کردن این سه مرحله حاکی از آن است که در برخی موارد مثل پرداخت جایزه از طریق شرکت در قرعه کشی و مشروط کردن وام به سپرده گذاری قبلی بنابر برخی دیدگاههای فقهی مورد خدشه بوده و نیازمند اصلاح می باشد اگر چه برخی دیدگاههای فقهی فقها هم آن را در فروض خاصی مورد تایید قرار داده اند همچنین در مواردی برخی کارمزدهای هم که دریافت می‌شود بیش از حد متعارف بوده و شبهه ربا در آن وارد می باشد. در خصوص جریمه تأخیر نیز که در برخی بانک‌های قرض الحسنه اعمال می شود اشکالاتی وجود دارد. بنابراین ساختار کلی و منطقی بحث ما در این رساله شامل تبیین اقتصادی و حقوقی الگوها و شیوه های اجرایی مراکز قرض الحسنه و کارکرد آنها در مرحله اول و در مرحله دوم بررسی فقهی آن می‌شود و در پایان راهکارهایی جهت اصلاح این شیوه ها ارائه کرده‌ایم.
واژه‌های کلیدی: ربا، قرض.