بررسی فقهی تبلیغات تجاری کاذب

توضیح

تبلیغات تجاری یکی از پدیده‌های رایج در عرصه مبادلات تجاری در عرصه رقابت می‌باشد که امروزه به دلیل نقش تعیین کننده‌ای که در افزایش ثروت و رشد و پیشرفت شرکت‌ها دارد، زمینه را بیش از پیش برای تبلیغات کاذب فراهم ساخته است. نظر به نقش واسطه‌گری تبلیغات تجاری در معاملات بازرگانی و نیز تأثیرات شگرفی که در جذب مشتری دارد، اهمیت ارائة جنبه‌های غیر واقعی کالا در این حوزه بخوبی نمایان می‌شود. دقت و حساسیت بالای شارع مقدّس در لزوم کسب روزی حلال و عدم وقوع کذب در معامله و اجتناب از کم فروشی و سایر جهات منفی مربوط در این حوزه، از جمله الزاماتی است که فقه اسلامی همواره در فرا روی تجّار قرار داده است. در پژوهش حاضر که به روش توصیفی - تحلیلی صورت پذیرفته، تلاش شده است تا با بررسی نظرات فقها در مسائل مرتبط با این موضوع، حکم تکلیفی، حکم وضعی و آثار تبلیغات تجاری کاذب به دست آید و چنین نتیجه شده است که با توجّه به ادّله حرمت کذب، روایات دّال بر اجتناب از کذب در معاملات، کتمان عیب و مدح کالا، و همچنین روایات بیانگر اجتناب از آراستن کالا و نیز فتاوای مطروحه از سوی فقهایی نظیر امام خمینی، تبلیغات تجاری کاذب از جهت حکم تکلیفی، حرام و با در نظر گرفتن قواعد فقهی مرتبط؛ از جمله قاعده غرر، غرور، لاضرر و ...، محکوم به بطلان است. دیگر آنکه تغییر در فرهنگ دینی معامله که به صورت کم فروشی و تدلیس ظاهر می‌گردد و نیز ایجاد نیاز کاذب، از آثار مترتب بر تبلیغات تجاری کاذب به شمار می‌آیند.
واژه های کلیدی: تبلیغات تجاری کاذب، حکم تکلیفی، حکم وضعی، ایجاد نیاز کاذب، کم فروشی، تدلیس