بررسی فقهی-جرم‌شناختی تروریسم مذهبی و مطالعه موردی تروریسم مذهبی در پاکستان

توضیح

تروریسم مذهبی یک پدیده‌ی رو به رشد امروز جهان است که هر روز افراد زیادی را قربانی می‌گیرد و جهان اسلام نیز از این پدیده شوم مصون نمانده است. البته حوادث تروریسم مذهبی جدای از خود تروریسم نیست و فقط انگیزه فرق می‌کند که برای توجیه آن در فقه اسلامی، به برخی عناوینی مانند جهاد، سبَ النبی، تکفیر و استشهاد، تکیه شده است. درحالیکه در فقه برای هر کدام از این عناوین شرایط خاصی در نظر گرفته شده است. جهاد ابتدائی در عصر غیبت، اگرچه برخی فقهاء با اذن حاکم شرع جایز می‌دانند (آن هم بعد از دعوت به اسلام و صلح و آشتی) ولی مشهور فقهاء امامیه، جهاد ابتدائی را مختص به امام معصوم می‌دانند، لذا نمی‌توان هر حادثه تروریستی را جهاد تلقی نمود. و به گفته‌ی فقهاء، هر کس شهادتین را بر زبان جاری نماید او مسلمان، و جان و مال او محترم است. همچنین تحت عنوان سبّ النبی نیز نمی‌توان دست به چنین حوادثی زد چون مجازات آن توسط حاکم شرع اجراء می‌شود. باورهای سلفی‌گری، تندوری دینی، تعصب و تبعیض مذهبی، فقر و تنگدستی و بی‌سوادی عمده عوامل تروریسم مذهبی هستند. با درنظر داشتن این عوامل، برای پیشگیری تروریسم مذهبی در پیشگیری کیفری، به اجرای قانون بموقع اشاره کرد. و در غیر کیفری، احترام به مقدسات دیگران، اجتناب از افراط‌گرائی مذهبی، همگرائی مذهبی، تفکیک انتحار و استشهاد و تبیین دقیق دستگاه استنباط احکام فقهی را می‌توان بعنوان راهکارهای مذهبی پیشنهاد داد. در راهکاری اجتماعی: رعایت عدالت اجتماعی، رفع بی‌سوادی، ترویج آموزه‌های اسلامی و تاکید بر مشترکات فقهی و کلامی، افزایش بینش عمومی و برگزاری کنفرانس‌ها و سمینارهای ملی و بین المللی برای محکوم کردن عوامل تروریسم مذهبی و نیز احیاء مراکز علمی مشترک و تدوین متون مشتمل بر مواد مشترک جهان اسلام را بعنوان راهکار معرفی نمود. همچنین همگرائی حقوقی کشورهای اسلامی، و قانون‌گذاری و اجرای قوانین موجود علیه عاملین و مرتکبین تروریسم مذهبی، رعایت حقوق همه شهروندان بویژه حقوق اقلیت‌ها اشاره شده است.
واژه‌های کلیدی: تروریسم مذهبی، جهاد، تکفیر، استشهاد، توهین به مقدسات، سب النبی