عنوان
بررسی فقهی حقوقی احکام اقسام مختلف سقط جنین (سقط جنین ناشی از جنایت، سقط اختیاری و سقط ناشی از غربال) (فایل منبع موجود نیست)
نویسنده
استادراهنما
اعظم امینی
محل نشر
مشهد
تاریخ نشر
1401
مقطع تحصیلی
کارشناسی ارشد
زبان
فارسی
توضیح
در حقوق کیفری ایران، به تَبَع احکام فقه اسلام (مشخصاً فقه امامیه)، «سقط جنین»، از جمله رفتارهای مذموم و ناپسندیده شمرده شده است که نَه فقط عقلاً و اخلاقاً زشت و نکوهیده خواهد بود، بلکه هرگاه مطابق فرامین و دستورات قانونی نیز نباشد، به عنوان یک رفتار جزایی (مجرمانه) قابل تعقیب و مجازات خواهد بود. در قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392) و قانون تعزیرات (کتاب پنجم از قانون مجازات اسلامی مصوب 1375) در مواد متعددی، «سقط جنین» در ردیف جرایمِ مستوجبِ دیه و تعزیر (پس از حلولِ روح یا به عمد) و دیه (قبل از حلولِ روح یا غیرعمدی بودن) قرار گرفته است. البته این فروضِ قانونی برای مواقعی است که سقط جنین، عمدی (با سوءنیّت مجرمانه) یا ناشی از تقصیر جزایی (غیرعمدی) باشد. بنابراین، هرگاه سقط جنین، مطابق با نظامات قانونی و بنا به تشخیص قطعی سه پزشک متخصص و رعایت دیگر تشریفات قانونی باشد (ماده واحده مصوب 1384)، مجازاتی متوجّه مرتکب رفتارِ مرقوم یا عاملِ سقط نخواهد بود؛ اصولاً تبرّی از مسئولیتِ ناشی از سقط جنین، متوجّه زمانی خواهد بود که سقط جنین جنبه درمانی و بنا به ملاحظات پزشکی مانند ناقص الخلقه بودن جنین (مستند به آزمایشات و تصویربرداری های پزشکی)، بیماریهای خطرناک یا واگیر برای جنین و یا احرازِ خطر برای مادر باشد و در دیگر موارد، اگر این عمل، تؤأم با عمد باشد، در صورتی که مصداقِ قتل نفس باشد، مجازات دیه و تعزیر خواهد داشت (ماده 306 قانون مجازات اسلامی) و در سایر موارد، حَسَب مورد دیه متوجّه مرتکب جرم خواهد بود (مانند موارد غیرعمدی سقط جنین که حتّی در فرضِ عدم رعایت نظامات قانونی ممکن است متوجّه مرتکب باشد «مانند سقط های ناشی از غربالگری و یا حتّی سقط هایی که جنبه درمانی دارند امّا بدون رعایت حکم قانون صورت گرفته باشد). آنچه مسلّم خواهد بود اینست که «سقط جنین» از جمله جرایم علیه اشخاص و در ردیفِ جرایمی چون «قتل» و «جنایت علیه میّت» قرار گرفته است که ممکن است در مراحلِ مختلفی از حیاتِ انسان (مادر یا جنین) صورت گیرد. این جرایم، همچنین می توانند عمدی یا غیرعمدی باشند که هر قِسم آن، حسب مورد، با واکنش خاصی از سوی قانونگذار اسلامی قرار گرفته است. در این تحقیق، در نظر خواهیم داشت ضمن بررسی مفهومی «جنین» و «سقط (جنین)»، و تبیین نظرات فقهی در خصوص آن (نظر موافقان و مخالفان) به ارزیابی حقوق کیفری ایران (با لحاظِ دیدگاههای فقهی در خصوص مجازاتِ سقط جنین) خواهیم پرداخت که در آخر خواهیم دید که قانونگذار اسلامی به تأسی از نظرات فقهای امامیه که قائل به قصاصِ مرتکب سقط جنین نبوده اند، تنها به مجازات دیه و تعزیر اکتفاء نموده است که البته تعزیر در فرضِ احرازِ عمدِ مرتکب یا مسببِ سقط خواهد بود (مواد 623، 716 و 718 قانون مجازات اسلامی «کتاب تعزیرات»).
واژه های کلیدی: حلول روح، سقط جنین، پزشکی قانونی، اقسام سقط، مجازات سقط جنین، جنایت بر جنین.