بررسی فقهی- حقوقی احکام کودکان نامشروع

توضیح

از دیدگاه اسلام و قانون ایران، اطفال نامشروع اطفالی هستند که در نتیجه روابط جنسی ممنوع بین زن ومرد نامحرم به وجود می‌آیند. با توجه به این مسأله برای روشن شدن مرز بین فرزندان مشروع و نامشروع، آنچه ضروری می‌نماید، تحلیل و بررسی کودکان متولد از شبهه و کودکان ناشی از تلقیح مصنوعی و خصوصاً ذکر دلایل موافقان و مخالفان این امر به همراه نقد و بررسی آن‌هاست. فرزندان نامشروع به عنوان مصداقی از نوع انسان قطعاً دارای احکامی از لحاظ فقهی و حقوقی هستند. حال این سوال مطرح است که چه تفاوتی بین احکام فقهی و حقوقی فرزندان نامشروع با اطفال مشروع وجود دارد؟ آنچه قابل توجه است، فقهای اسلام در مورد نسب این کودکان اختلاف نظر دارند. گروه اول که شامل فقهای متقدم می‌‌شود، معتقد به عدم الحاق این اولاد به والدین طبیعی خود هستند در حالی که گروه دوم که شامل برخی فقهای معاصر است، نسب این کودکان را به والدین طبیعی خود ملحق می-دانند. این اعتقاد به الحاق نسب و یا عدم الحاق نسب، منشأ آثار متفاوتی درباره اطفال نامشروع می‌گردد: فقهای متقدم به سبب اعتقاد به عدم الحاق نسب، عمدتاً از این اطفال در مباحث حقوق کودک و تکالیف والدین نسبت به آن‌ها سخنی به میان نیاورده‌اند. حال آنکه برخی از فقهای معاصر با ارائه نظریات جدید در مورد الحاق این فرزندان به والدین طبیعی خود و پدر و مادر عرفی دانستن آن‌ها مباحثی را در مورد حقوق این اطفال مطرح کرده‌اند و جز شرط دانستن «طهارت مولد» در توارث، این کودکان را از حقوقی یکسان همچون اولاد حلال‌زاده برخوردار دانسته‌اند. اگرچه تصدی اموری چون امامت جماعت، مرجعیت تقلید، شهادت و قضاوت را نیز مشروط به طهارت مولد و برای ولد زنا ممنوع می‌‌دانند. قانونگذار نیز فرزند طبیعی را مانند سایر فرزندان، منتسب به والدین دانسته و نسب او را منشأ آثار می-داند. اگرچه به صراحت در توارث او را از سایر فرزندان متمایز می‌‌نماید. هیأت عمومی دیوان عالی کشور در رأی وحدت رویه شماره 617 مورخ 1376/4/3 به استناد نظر برخی فقهای معاصر در جهت حمایت کودکان خارج از نکاح و مشخص نمودن وضعیت حقوقی این فرزندان، عدم الحاق زنازاده به زانی را به مورد ارث منحصر کرد و کلیه تکالیف مربوط به پدر را بر عهده پدر عرفی قرار داد. در نهایت لازم به ذکر است، روایات از مهم‌ترین مستنداتی است که در این رساله به آن‌ها پرداخته شده است و نگارنده تمام روایات وارده را مورد بررسی سندی و دلالی قرار داده است. همچنین سعی نگارنده بر آن بوده است تا در استناد به آیات قرآن به ذکر نظرات مرتبط مفسران نیز بپردازد.
واژه های کلیدی: اطفال نامشروع، نسب، تلقیح، زنا، طهارت مولد.