بررسی فقهی حقوقی ارث کودکان به وجود آمده از روش‌ های باروری جدید ART

توضیح

روش های نوین باروری از جمله احکام مستحدث و اصطلاحاً نو‌ظهور در جامعه مدنی هستند که مستلزم کنکاشی نو در خصوص احکام آنها هستیم اما قانون ارث کنونی، احکام کودکانی را در بر می‌گیرد که به شیوه‌ای طبیعی و متداول متولد شده اند و در خصوص بیان احکام ارث کودکان به وجود آمده از روش های نوین باروری مسکوت است. در این پژوهش به شیوه توصیفی تحلیلی و با تکیه بر منابع فقهی و حقوقی مباحث را دنبال خواهیم نمود. دستاورد پژوهش حاکی از آن است که غالب فقهای امامیه و اهل سنت قائل بر این هستند که اگر استفاده از روش های نوین باروری بین زوجین باشد، در جواز آن تردید نخواهد بود. اما اگر یکی از زوجین و یا هر دوی آنها نتوانند صاحب فرزند شوند و از نطفه ثالث استفاده شود اختلاف نظر های جدید در بین فقها وجود دارد. عده ای از آنان با استفاده از آیات حفظ فروج و روایات وارده درباره سختگیری در موضوع فروج و قاعده احتیاط آن را ممنوع می دانند اما موافقین معتقدند دلیل محکمی مبنی بر عدم جواز این گونه باروری ها وجود ندارد. در خصوص نسب پدری کودکان به وجود آمده از روش های نوین باروری، طبق دیدگاه عرف، آیات و روایات وارده فرزند از آن کسی است که نطفه از اوست و اکثر فقها هم همین نظر را قبول دارند و در خصوص نسب مادری کودکان به وجود آمده از روش رحم اجاره ای، نظر مورد پذیرش نظریه‌ی دو مادری است. در مورد ارث کودکان به وجود آمده از روش های نوین باروری، اگر نطفه جنین بعد از مرگ زوجین تشکیل شده باشد طبق ماده 875 قانون مدنی که یکی از شرایط ارث بردن را انعقاد نطفه در حین فوت مورث می‌داند، به نظر می رسد که کودکان متولد از روش های نوین، ارث نمی برند. اما واقعیت آن است که قانون‌گذار در زمان تدوین قانون، به نزدیکی رایج و متداول نظر داشته و نه تلقیح مصنوعی، و باید پذیرفت که این فرزند نیز ارث می برد. در برابر فرزندان زوجینی که به نا‌چار برای فرزند دار شدن از نطفه دیگری و ثالث استفاده کرده اند فقهای امامیه با استفاده از ملاک مصلحت کودک، ولاء ضمان جریره، وصیت، هبه و استفاده از بیمه های عمر و ... سعی نموده اند تا جایگزینی برای ارث آنان تدارک ببینند.
واژه های کلیدی: ناباروری، روش های نوین باروری، نسب کودک، ارث کودک، فرزندخواندگی، وصیت.