بررسی فقهی حکم الزام به حجاب در حکومت اسلامی

توضیح

در رأس وظایف و مسئولیت‌های متعددی که حکومت اسلامی در اداره‌ی جامعه دارد، وظیفه‌ی فرهنگی، تربیتی اخلاقی است. فلسفه‌ی دین و حکومت دینی ارشاد و ایصال مردم به کمال معنوی و رساندن مردم به مبدأ و آفریدگار جهان و کمال مطلق است. این امر فقط در سایه عمل و اجرای دستورات دین و شریعت اسلام عزیز میسر می‌گردد. در این میان مسئله حجاب و عفاف از مهم‌ترین مسائلی است که ارتباط با فرهنگ، اخلاق و سلامت روحی و روانی افراد جامعه دارد. اهمیت این موضوع را به‌وضوح در تعالیم و احکام فقهی‌ای که در ابواب مختلف فقه، بحث پوشش زنان و رعایت حریم بین محرم و نامحرم آمده، می توان مشاهده کرد. فلسفه و منطق قوی‌ای که در اسلام برای وجوب حجاب و عفاف در قرآن و سنت آمده هم دلیل محکمی بر حجاب و بیانگر جایگاه و اهمیت این موضوع است. امروز در جامعه مسلمانان در مسئله حجاب حداقل سه دیدگاه وجود دارد. دیدگاه اول آن است که حجاب امری است مربوط به زمان گذشته و امروز هیچ دلیل منطقی‌ای برای الزام بانوان به حجاب وجود ندارد. دیدگاه دوم معتقد است که حجاب یک واجب شرعی است و باید در جامعه رعایت شود اما حکومت نمی‌تواند زنان را ملزم به رعایت حجاب کند و با متخلفان نباید برخورد قهرآمیز داشته باشد. بلکه با زمینه‌سازی و هدایت زنان را متقاعد کند که خودشان حجاب را انتخاب کنند. دیدگاه سوم این است که حکومت علاوه بر زمینه‌سازی و تشویق به امر حجاب در صورت نیاز می‌تواند از قوه‌ی قهریه نیز استفاده کند و با استفاده از ابزار تنبیه و تعزیر جلوی متخلفان و زیر پا نهندگان این واجب شرعی و قانون الهی را بگیرد. در این نوشتار سعی شده است در بخش اول آن در کنار ذکر تاریخچه‌ای مختصر از حجاب در ادیان مختلف و بیان برخی از آثار و فواید آن به پاسخ‌گویی برخی از شبهاتی که در پیرامون حجاب مطرح است پرداخته و در بخش دوم با دلایل فقهی‌ای که در ابواب مختلف فقه شیعه آمده است دیدگاه سوم را به اثبات برساند.
واژه های کلیدی: حجاب، حکومت، الزام، فقه، عفاف.