بررسی فقهی موارد تغییرعناوین شرعی و آثار آن در فقه امامیه

توضیح

بررسی فقهی موارد تغییر عناوین شرعی در فقه امامیه و آثار آن موضوعی است که می‌تواند در بدست آوردن فقهی پویا قابل توجه باشد. احکام شرعی در مقام انشاء دارای موضوع کلی می‌باشند که آن موضوع کلی همان عنوان است، عنوان در حقیقت همان موضوع حکم می‌باشد. و از آن جهت که کلی است و دارای افراد، احکام بر روی عناوین رفته و موضوعات از آن جهت که فردی از افراد آن عنوان می‌باشند حکم عنوان را به خود اختصاص می‌دهند. تغییر موضوعات باعث می‌شود عنوانی متفاوت از عنوان اول بر آنها صدق کند که همان تغییر عناوین می‌باشد. از آنجا که تغییر در موضوعات متفاوت است، تغییر در موضوعی، تغییر در عنوان محسوب می‌گردد که عنوان جدید قابل انطباق و عنوان سابق غیر قابل انطباق بر موضوع باشد. هر عنوانی دارای احکام و آثار مخصوص به خود است تا وقتی موضوعی تحت عنوان خاصی است همان احکام و آثار را دارد ولی هنگامی که از تحت آن عنوان خارج شود دیگر آن احکام را نداشته و آثار و احکام عنوان جدید را می‌گیرد. با توجه به عناوین متعدد شرعی آنچه در تغییر عناوین مهم است در جایی است که اثر این تغییر گسترده باشد. عناوینی که مربوط به خود مکلف است عناوینی می‌باشد که در اکثر أبواب فقهی اثر و حکم خاصی دارد لذا در این رساله این عناوین بررسی شده‌اند. بالغ مجنون، سفیه، رشید، مرتد، مریض و مفلس عناوینی هستند که در یک فصل و تحت عنوان محجور بررسی شده‌اند و عنوان اسلام نیز مورد بررسی واقع شده است که در ضمن این بررسی‌ها شرایط عامه تکلیف به نحوی بررسی شده‌اند و در نهایت از آنجا که استحاله تنها فصلی در فقه است که در آن به طور جداگانه به تغییر عنوان پرداخته شده مورد بررسی واقع شده است. آنچه از بررسی این عناوین بدست می‌اید این است که احکام موضوعات با تغییر عنوان موضوع تغییر می‌کنند و آثار و احکام موضوع جدید را می‌گیرند و انچه تعیین کننده تغییر عناوین موضوعات است عرف می‌باشد که با توجه به ملاک‌های ارائه شده توسط شارع به تغییر عنوان حکم می‌کند.
واژه‌های کلیدی: حکم، عنوان، موضوع، محجور.