بررسی فقهی و حقوقی جایگاه و اعتبار نظریه کارشناسی (فایل منبع موجود نیست)

توضیح

امروزه یک از ابزارهای مفیدی که در جهت حل وفصل دعاوی حقوقی و کیفری بکار گرفته می‌شود، نظریات کارشناسی است. نظریه کارشناسی با این عنوان و به‌گونه‌ای که در حقوق ایران آمده، در بین فقها به آن اشاره نشده ولی با عناوینی همچون اهل خبره فقها بیان شده که برای حل اختلافات و نیز در دعاوی که به مسایل تخصصی و فنی نیاز است به آن پرداخته‌اند.پژوهش حاضر با هدف بررسی فقهی و حقوقی جایگاه و اعتبار نظریه کارشناسی به روش تحلیلی توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای انجام گرفت. در حقوق ایران، نظریه کارشناسی جنبه طریقیت دارد وطبق ماده 265 ق.آ.د.م. صدور حکم قاضی الزاماً بر اساس نظریه کارشناس نیست منتها اختلاف نظر در خصوص بیان کردن یا نکردن دلایل رد نظریه کارشناس توسط قاضی وجود دارد به نظر می‌رسد لحن این ماده تا حدودی عامرانه باشد. برای سنجش اعتبار نظرات کارشناسان شرایطی نظیر صریح و روشن بودن، قاطع و منجر بودن، موجه و مستدل بودن، مطابقت با قرار ارجاع، عدم مخالفت با اوضاع و احوال مورد کارشناسی و رعایت مهلت اعلام نظر بیان کرده است. از نتایج پژوهش مشخص شد که جایگاه و اعتبار نظریه کارشناس در دعاوی مدنی و کیفری در خصوص ترتیب ادله یکسان بوده ولی نظر فقها، در باب مصادیق نظر اهل خبره در امور مدنی و کیفری متفاوت است. همچنین مشخص شد که از جمله نقاط ضعف فقه و حقوق ایران در باب جایگاه و اعتبار نظریه کارشناس این است که در حقوق ایران، ماده‌ای که بتواند به وضوح چگونگی اعتبار نظریه کارشناس را بیان کند وجود ندارد و در این زمینه ابهاماتی وجود دارد. از جمله نقاط قوت نیز این است که در خصوص ارزیابی نظر کارشناسی اختیار وسیعی به قاضی داده شده و در بین فقها نیز جایگاه کارشناسی در ساختار ادله اثبات نظام حقوقی اسلام، در سایه علم قاضی قراردارد و جزء امارات و قرائن قطعیه و علم آور برای قاضی است.
واژه‌های کلیدی: کارشناسی، اهل خبره.