بررسی قواعد فقهی مربوط به محیط‌زیست

توضیح

حفاظت از محیط زیست یکی از موضوعات مهم بشری است، که امروزه توجه مجامع جهانی را به خود جلب نموده است و رفته رفته به یکی از چالش‌های اصلی جهان بدل شده است.مسأله محیط زیست به دلیل ارتباط تنگاتنگ با حیات انسانی و نظم آفرینش به خوبی مورد عنایت شریعت بوده و در فقه پویای شیعه برای حفاظت از محیط زیست و جلوگیری از تخریب آن ونیز برخورد با عوامل تخریب کننده آن قواعد فقهی متعددی وجود دارد که در پرتو آن ها می توان خلأهای قانونی در این حوزه را پر کرده و مسئولیت افراد و احکام اخلال زیست محیطی را با توجه به شرایط جدید و ابداعات به وجود آمده استخراج نمود؛ قواعد مشهوری چون قاعده لاضرر، قاعده اتلاف، قاعده تسبیب، قاعده ضمان ید و یا قواعد نوظهوری چون قاعده عدالت، قاعده حفظ نظام، قاعده وجوب حفظ توازن در طبیعت، قاعده اسراف و... که اگر چه کمتر به عنوان یک قاعده فقهی مطرح شده لکن قابلیت طرح به عنوان یک قاعده فقهی را دارند.این قواعد که راز پویایی و انطباق‌پذیری فقه اسلامی بر حوادث نو پیدای جامعه هستند، احکام تکلیفی و وضعی مکلفین در جهت حفاظت از محیط زیست را مشخص نموده و تضمین کننده عدالت درون نسلی و بین نسلی می باشند و از هر گونه تجاوز به حریم طبیعت و محیط زیست و یا انحصار بهره مندی از منابع زیست محیطی توسط گروهی خاص جلوگیری می نمایند.
واژه‌های کلیدی: قواعد فقهی.