توضیح

ربا در لغت به معنای زیادت و افزایش است و سود یا ربحی است که داین از مدیون می ستاند. (معین،فرهنگ معین، ص 2045) حیله در لغت به معنای چاره اندیشی و تدبیر آمده است. در اصطلاح فقها ،حیله های ربا به راه چاره ای گفته میشود که شخص برای فرار از حرمت ربا ،می کوشد از طریق بعضی از معاملات و عقود که ظاهر شرعی دارند، به هدف اصلی خود که همان دریافت زیادی است دست یابد بی آنکه در ظاهر،مخالفت شرع کندحیله های ربا در فقه شافعی عبارتند از : 1-بیع التورق : فروختن مالی به نقد و خریدن آن به نسیه بیش از قیمت فروش 2-بیع العینه : همانند بیع تورق است با این تفاوت که در بیع التورق کالا را به شخص ثالث می فروشد اما در بیع العینه کالا را به فروشنده می فروشد.3-بیع العهده : یعنی فروش کالا به طلبکار با این شرط که در مدت معینی بدهکار قرض خود را بدهد و کالای فروخته شده دوباره به بدهکار باز گردانده شود.(محمد روا قلعه چی ،معجم اللغه الفقها،ص 404)4-بیع الاستغلال : فروش کالایی به این شرط که مشتری مبیع را به خود بایع اجاره دهد.ازنظر فقه شیعه حیله های ربا عبارتند از: 1-خرید و فروش با جنس دیگر:یعنی در معامله دو هم جنس،مقدار زیادی را در مقابل کالای دیگر معامله میکنند.(طباطبایی ،تکمله العروه الوثقی ،ص 49 )2-هبه دو سویه :یعنی دو طرف کالای خود را به دیگری ببخشند.3-بیع شرط :یعنی بایع شرط میکند که تا مدت معینی ثمن را به مشتری بازگرداند ،حق فسخ بیع را دارد و در این صورت مشتری باید مبیع را به بایع بازگرداند.(حلی ،مختلف الشیعه ،ص 427) 4-بیع دو سویه :یعنی اینکه فرد قرض دهنده کالای خود را به صورت مدت دار به قرض گیرنده می فروشد.
واژه های کلیدی: ربا، حیله.