بررسی معیارهای فقهی یائسگی زنان فاقد رحم با تکیه‌ بر عده طلاق

توضیح

با پیشرفت علم و تغییر و تحول در حوزه‌های مختلف مسائل علمی و دینی وزندگی افراد، در حوزه مسائل فقهی نیز مواردی پیش‌آمده است که جزء مسائل مستحدثه به شمار می‌آید که نیازمند بیان حکم جدیدی پیرامون آن‌هاست. ازجمله این مسائل می‌توان به عده زنان فاقد رحم اشاره کرد که احکام جدیدی را می‌طلبد. ازجمله مسائل مستحدثه، احکام مربوط به زنان فاقد رحم وعده آن‌ها است. در این نوشتار سعی شده به این پرسش پاسخ داده شود که آیا برزنان فاقد رحم عده واجب است یا خیر و درصورتی‌که عده بر آن‌ها واجب باشد، آیا حکم عده آن‌ها مانند سایر زنانی است که به دلایل مختلف خون نمی‌بینند؟ در بررسی‌های به‌عمل‌آمده در فقه در مورد زنان فاقد رحم مشخص شد که معیار فقهای متقدم برای وجوب یا عدم وجوب عده در زنان فاقد رحم، یکی از دو معیار همسان یا همسال بودن است. به این معنا که اگر همسان بودن ملاک باشد یعنی، زنان فاقد رحم را مانند کسانی بدانیم که خون حیض نمی‌بینند، در این صورت عده‌ای بر عهده آن‌ها نیست؛ اما اگر معیار هم‌سال بودن باشد یعنی، آنان را همسال کسانی بدانیم که خون حیض نمی‌بینند، در این صورت باید عده نگه‌دارند؛ اما فقهای متأخر قائل به وجوب عده برای کسانی هستند که در اصطلاح در سن «من تحیض» هستند و درواقع معیار همسال بودن را برای وجوب یا عدم وجوب عده ملاک قرار داده‌اند. همچنین اکثریت فقها با استناد به آیه 4 سوره طلاق عده را برزنان یائسه واجب نمی‌دانند؛ اما در مقابل، نظر سید مرتضی و ابن زهره قرار دارد که همانند فقهای اهل تسنن عده را برزنان یائسه واجب می‌دانند. روش این تحقیق تحلیلی توصیفی است و ابزار گردآوری اطلاعات نیز کتب و مقالات فقهی و نرم‌افزارهای علوم اسلامی بوده است.
واژه های کلیدی: حیض، یائسگی، فاقد رحم