بررسی مفهومی و مصداقی ضرورت در باروری‌ های مصنوعی

توضیح

ضرورت در باروری مصنوعی مدت هاست که به موضوعی چالش برانگیز در میان اندیشمندان حوزوی و دانشگاهی تبدیل شده است. علت این مسئله پیچیدگی تشخیص ضرورت و یا عدم ضرورت باروری مصنوعی به دلیل نیاز به انجام بعضی مقدمات حرام برای زوج یا زوجه می باشد. این موضوع را می توان از دوجنبه مفهومی و مصداقی مورد بررسی قرار داد. باروری مصنوعی از چند جهت در فقه می‌تواند مورد بحث واقع شود، یکی از جهت جواز یا عدم جواز این عمل یعنی از این جهت که آیا قراردان اسپرم مرد اجنبی با زن دیگر برای عمل تلقیح مصنوعی و قراردادن اسپرم مرد با زن خود جایز است یا خیر؟ و دیگری از جهت نوع درمان و انواع آن. روش های گوناگون تلقیح مصنوعی، خود موجب دشواری ها و پرسش هایی است، که غالب این پرسش ها و دشواری ها از حیطه ی پزشکی فراتر رفته و در زمینه ی اخلاق، حقوق و فقه نیز بروز یافته است. از مهم ترین و اساسی ترین این چالش ها آن است که انجام این اعمال غالباً مستلزم مقدمات حرام است. به همین جهت این مسئله زمانی قابل اهمیت می شود که بحث ضرورت و بقای زندگی زناشویی به میان می آید. باتوجه به اینکه باروری های مصنوعی مستلزم انجام یکسری مقدمات مانند نگاه مرد نامحرم به بدن زن و لمس آن، انجام عمل استمنا توسط مرد برای تهیه ی اسپرم و یا تحمیل بارورسازی مصنوعی به مرد یا زن می باشند، به همین دلیل قاعدتاً باید در فرض ضرورت انجام شود و این پژوهش در پی تبیین مفهوم و مصادیق ضرورت در این موضوع می باشد. بر همین اساس، در این پایان نامه ابتدا تاریخچه ای از باروری مصنوعی و بررسی های علمی، مذهبی و پزشکی صورت گرفته روی آن بیان گردیده است. سپس ادله موافقین و مخالفین این حوزه ارائه شده است. در ادامه دوقاعده فقهی «اضطرار» و «الضرورات تتقدر بقدرها» برای تشخیص ضرورت باروری مصنوعی توضیح و نکات مربوط به آن ها بیان شده است. همچنین ضرورت روانشناسی و اجتماعی درمان ناباروری در انتها مورد بررسی قرار گرفته است.
واژه های کلیدی: باروری های مصنوعی، تلقیح مصنوعی، حد ضرورت، روانی _ اجتماعی، قاعده ی اضطرار.