بررسی مقایسه‌ای آیات حقوق مالی زن در تفاسیر المیزان و التحریر و التنویر

توضیح

زن در تاریخ بشر همواره در زمره مظلوم و محروم‌ترین قشر جامعه بوده است. براین اساس از بسیاری از حقوق انسانی و مالی محروم گردیده است. حقوق زن و مخصوصا حقوق مالی زن، یکی از مباحث قابل توجهی است که برای اولین بار از سوی اسلام مورد عنایت جدی قرارگرفت. قرآن کریم، زن و بویژه حقوق مالی وی را چنان رسمیت بخشید که حتی حقوق مرد به طفیل آن شناسانده و معرفی گردیده‌است. این درحالی است که زن در عصر جاهلیت از هرگونه حقوق مالی که در ادامه بدان‌ها اشاره می‌گردد کاملا محروم و خود نیز ابزاری جهت سوء استفاده زورمندان و حق خواران بود. مالکیت زن بر اموال تحت تصرفش که از سوی اسلام به وی اعطا شده، از مواردی است که در این راستا باید شناخته شود. دیه، نفقه، مهریه و ارثی که زن، صاحب آن می‌گردد؛ همگی حاکی از داشتن حق مالکیت زن در اسلام می‌باشد. آیات متعدد قرآن کریم که محکم‌ترین و معتبرترین منبع برای معتبر دانستن این حقوق است، در آیات زیادی به این موارد اشاره دارد و مفسران و متخصصان این فقه و تفسیر آن را از زوایای مختلف به بحث و بررسی گرفته اند که از آن جمله می‌توان به دو مفسر نامدار اسلام، علامه طباطبایی از مفسران امامیه و ابن عاشور از عامه اشاره کرد. حقوق مالی زن در دنیای امروز از ضرورت و اهمیت قابل توجهی برخوردار است، زیرا آشنایی زن از حقوق مالی خودش، می‌تواند بسیاری از شبهات و نهایتا بدبینی وی نسبت به اسلام را برطرف نموده و مشکلات زیادی که در اثر عدم آگاهی زن از حقوق مالی‌اش پدید می‌آید را کاسته و وی را نسبت به زندگی‌اش هوشیارتر و قدرت و دامنه انتخاب وی را ارتقاء می‌دهد. براین اساس نوشتار حاضر که از روش توصیفی ـ تحلیلی سود برده‌است، چنین دستاوردی را می‌تواند به خوانندگان به ارمغان بیاورد که مطالعات و پژوهش‌هایی از این دست، که به صورت تطبیقی میان دودیدگاه تفسیری امامیه و اهل سنت انجام شده‌است؛ زوایه حقوق مالی زن را گسترده‌تر از پژوهش‌های تک بعدی ارائه می‌دهد و خوانندگان از احاطه علمی بیشتری بهره‌مند و برخوردار می‌شوند و ضمنا حقایق بیشتری نسبت به معارف حقوقی اسلام، بر محققین آشکار می‌گردد. در نوشتار حاضر، نویسنده بر آن است که دیدگاه‌های تفسیری این دو مفسر را به صورت تطبیقی به بررسی و تحلیل بگیرد و نقاط اشتراک و افتراق آن دو تفسیر را بیان نماید و مسئله حقوق مالی زن را از نظرگاه امامیه و اهل سنت تبیین نماید.