تأثیر جنسیت در استحقاق و اجرای کیفر در نظام جزایی ایران

توضیح

اساساً جنسیت عاملی برای تفاوت در مجازات نیست، اما در نظام حقوقی اسلام و به تبع آن مقررات فعلی جمهوری اسلامی ایران تفاوت هایی از این حیث دیده می شود. این تمایزات را در سه دسته می توان خلاصه نمود: 1- تفاوت در نوع و میزان مجازات 2- تفاوت در معافیت از مجازات 3- تفاوت در اجرای مجازات. تفاوت هایی در حد زنا، همجنس بازی، قوادی ارتداد بین زنان و مردان وجود دارد، به علاوه برای مردان در برخی جرایم معافیت های پیش بینی شده است، همچنین در اجرای مجازات ها برای زنان تخفیفاتی در نظر گرفته شده است. در عناوین مجرمانه جرایمی شناسایی گردیده است که مختص جنس معینی بوده و در سن مسئولیت کیفری، زن و مرد وضعیت یکسانی ندارند. به نحوی که شروع مسئولیت کیفری زن زودتر از مرد است. در میزان دیه و پذیرش پرداخت دیه دیگری شرایط مساوی بین آنان حاکم نیست و زن جزء افرادی که عهده‌دار دیه دیگران هستند، محسوب نمی گردد. در تخفیف و تشدید مجازات اثر جنسیت قابل ملاحظه و موارد تخفیف مجازات هر یک در مقایسه با دیگری احصاء شده است. اثبات جرم و اجرای مجازات مباحثی می باشند که زن یا مرد بودن در آن بی تاثیر نیست. شهادت زنان در بعضی جرایم قابل پذیرش نبوده و در قسامه جز زمانی که مدعی یا مدعی علیه باشند، نقشی ندارند. در قتل عمد اگر قاتل پدر و یا جد پدری باشد، اجرای قصاص ممکن نیست و چنانچه مقتول زن باشد باید ابتدا نصف دیه مرد را پرداخت، آنگاه قصاص را اجرا کرد. در این پژوهش سعی داریم مواد قانونی را که در آن از کلمات زن یا مرد استفاده شده و تفاوت‌هایی از نظر ایجاد حق، تکلیف و اعمال و اجرای مجازات‌ها و نحوه اثبات جرائم به وجود آورده است را شناسایی و استخراج و دسته‌بندی کنیم تا با آگاهی دادن افراد نسبت به وجود تفاوت و اختلاف جزئی در امور کیفری که با عنایت به شرایط و طبیعت ذاتی و روحی، امری عادی است، از سوء برداشت و تفکر برتری مرد و تبعی علیه زنان اجتناب و آگاهی پیدا کنند که قانونگذار نسبت به زنان در قیاس با جنس مخالف در بعضی موارد به تخفیف و ارفاق، نظر داشته و در موضوعات دیگر همین وضعیت را در مورد مردان نیز اعمال نموده است. روش گردآوری داده ها در این تحقیق، روش کتابخانه ای می باشد.
واژه های کلیدی: حقوق کیفری، جنسیت، مجازات