تأثیر یافته های عصب – حقوق بر اعتبار شهادت در امور کیفری

توضیح

ادله اثبات دعوا از کهن‌ترین و مهم‌ترین ابزارهای حقوقی جهت برقراری عدالت هستند. شهادت به عنوان یکی از مهم‌ترین ادله‌ی اثبات دعوای کیفری، از گذشته تاکنون مورد توجه بوده است. با توجه به نقش پررنگ و خطیر شهادت در نظام کیفری، بررسی ماهیت این دلیل و آگاهی ازنقاط ضعف آن اهمیت فراوانی دارد. در این پژوهش سعی بر آن بوده است که شهادت از منظر زمینه‌ی میان‌رشته‌ای عصب-حقوق؛ که حاصل پیوند علوم‌اعصاب و حقوق است، مورد واکاوی قرار گیرد. این زمینه با بهره‌گیری از وجه تجربی خویش می‌تواند بسیاری از مفاهیم مبهم حقوقی از جمله میزان اعتبار و ماهیت شهادت را تبیین نماید. سوال اصلی پژوهش شناخت فرصت‌هایی است که علوم اعصاب می‌تواند برای ارزیابی شهادت در اختیار ما قرار دهد. دانش علوم اعصاب تمامی مراحل ذخیره سازی و یادآوری حافظه در مغز را به ما نشان می‌دهد که این امر می‌تواند در تشخیص نقایص حافظه و اعتبار اطلاعات حائز اهمیتی را به نظام حقوقی ارائه دهد. نتایج این علم نشان می‌دهند که بر خلاف تصور عامه، حافظه شاهد مانند یک فیلم ضبط شده عمل نمی‌کند بلکه شهادت قابل اعتمادترین افراد نیز می‌تواند واجد نقایص و تحریفات باشد و برای اخذ شهادت معتبر از منظر عصب-حقوق مولفه‌های متعددی را باید مد نظر داشت و رعایت کرد. از سوی دیگر می‌توان از فناوری‌های علوم اعصاب از جمله تصویربرداری رزنانس مغناطیسی کارکردی (fMRI) نیز در تشخیص صحیح یا خلاف واقع بودن شهادت استفاده کرد. دسته‌ی دیگری از فناوری‌های علوم اعصاب به تقویت شناختی انسان کمک می‌کند که می توان با استفاده از آن حافظه که یکی از فعالیت‌های شناختی است را تقویت کرد و به دقت این دلیل در نظام قضایی افزود. در این پژوهش با اتکا به داده‌های علوم اعصاب مفهوم بلوغ که یکی از شرایط اساسی شاهد است نیز مورد بررسی قرار گرفته است که نشان داد معیار سنی ملاک دقیقی برای تشخیص بلوغ نمی باشد. این پژوهش مشتمل بر سه فصل کلیات، تاثیر عصب-حقوق بر اصالت و تقویت شهادت و تاثیر عصب-حقوق بر اهلیت و صداقت شاهد می‌باشد که با روش تحقیقی توصیفی-تحلیلی به انجام رسیده است.
واژه‌های کلیدی: شهادت، علم قاضی، حافظه، عصب - حقوق.