تبیین اقتصادی ماهیت پول های مجازی و تحلیل آن از منظر اقتصاد اسلامی

توضیح

تاریخ پیشرفت‌های بشر در طول سه عصر کشاورزی، عصر صنعتی و عصر اطلاعات به‌صورت سه موج تغییر، اتفاق افتاده است. شواهد نشان می‌دهند که چهارمین موج با توسعه و تعمیق عصر مجازی شرایط جدیدی را به وجود خواهد آورد که بیشتر امور روزمره زندگی بشر در فضای مجازی اتفاق خواهد افتاد. در این میان یکی از موضوعات مهم، که با گسترش فناوری و اجتماعات مجازی، تجارت‌ الکترونیک و دادوستدهای بین‌المللی در راستای جهانی شدن مورد توجه قرار گرفته است، پدیده گسترش «پول‌ مجازی» و سازوکارهای مرتبط با آن است. با توجه به گسترش تهدیدها و فرصت‌های حاصل از پدیده‌های فضای مجازی در عصر حاضر و لزوم موضع‌گیری مناسب فقهی و اقتصادی در خصوص این نوع پول‌ها، شناخت دقیق ارزهای مجازی، بررسی خاستگاه، مسائل فنی و اقتصادی و تطبیق آن بر مسائل اقتصاد اسلامی امری مهم و از ضرورت بالایی برخوردار است. لذا در این تحقیق سعی شده ابتدا با استفاده از روش‌های بنیادی و توصیفی ابعاد فنی، اقتصادی ارزهای مجازی تبیین شود و سپس با روش تحلیل محتوا مکانیزم و کاربردهای آن با کارکرد پول در مکاتب پولی تشریح گردد و نهایتاً استخراج و خرید و فروش آن‌ها با استفاده از روش استباط فقهی و نگرش سیستمی کلان‌نگر در چارچوب اصول و موازین شرعی و دلالت های اقتصاد اسلامی، مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد و راهبردهای پیشنهادی ارائه گردد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که اولاً نظریه‌های پولی برای تبیین و توصیف ارزهای مجازی نیازمند بازنگری و بازخوانی هستند و اقتصاددانان متعارف به این مسأله اذعان داشته‌اند. ثانیاً با توجه به تفاوت ماهوی و وجود انواع ارزهای مجازی نمی‌توان حکم فقهی یکسانی برای تمام آن‌ها صادر نمود و می‌بایست با توجه به چارچوب نظام پولی اسلامی، حکم هر نوع را بررسی کرد. ثالثاً ارز مجازی با پشتوانه دارایی واقعی همچون سبدی از فلزات گرانبها، نفت و دارایی‌های دولت به‌عنوان رمز ارز ملی پیشنهاد می‌شود.
واژهای کلیدی: پول مجازی، نظام پولی اسلامی، اقتصاد اسلامی، بیتکوین.