تجارت شهرت و هویت

توضیح

پیشرفت و توسعه‌ی جامعه انسانی در طول دهه‌های اخیر به موازات گسترش علوم و فنون و توسعه‌ی رسانه‌های ارتباط جمعی، به تغییر شیوه‌ی زندگی مردم منتج شده است. پذیرش آثار زندگی شهرنشینی و خصوصیات آن، موجب شده که اشخاص از ابعاد مختلف مانند فعالیت‌های کاری، هنری، ورزشی، امور عام‌المنفعه و به ویژه سیاق زندگی از بُعد فرد محوری خارج و تبدیل به «مشاهیر» و یا به تعبیر عموم «چهره» شوند. از طرف دیگر اشاعه‌ی فرهنگ مصرف‌گرایی و ظهور علم بازاریابی و تبلیغات به منظور ارتقاء سطح فروش و تحصیل منفعت از آثار مستقیم زندگی در اجتماع مدنی مدرن تلقی می‌گردد که مشاهیر قادرند از طریق کاربرد عناصر هویتی خود تاثیر شایسته‌ای در این حیطه باقی گذارند. در این ارتباط ساختارهای حقوقی مترصد به رسمیت شناختن حقی به مثابه حق شهرت بر آمده‌اند، اما ابعاد گوناگون آن از جمله خاستگاه اصلی حق مذکور، اصول فلسفی و حقوقی حمایت از مشاهیر، مصادیق، ویژگی‌ها، محدوده و ضمانت اجرای آن محل اختلاف عقاید و نیازمند تفحّص و تدقیق است که در پایان‌نامه حاضر با استعانت از شیوه‌ی توصیفی- تحلیلی و براساس گردآوری داده به این مسائل رسیدگی شده است. رهیافت اتخاذ شده این است که گرچه مبانی و اصول و خاستگاه حق مزبور، حق خلوت انسان و حق بر حریم خصوصی می‌باشد اما امروزه از خاستگاه اولیه خویش دور شده و برخلاف حق بر حریم خصوصی، از حق بر جلوت افراد پشتیبانی می‌نماید. حق شهرت واجد وجهه‌ی مالی است و اساسی‌ترین مبنای توجیهی آن، ممانعت از دارا شدن بلاجهت و جنبه‌ی اقتصادی می‌باشد. بعلاوه بعضی مواقع ضمانت اجرای نقض حق شهرت مطابق ساختار حمایتی ویژه مانند حقوق مالکیت فکری و حقوق مجاور و گاهی براساس دعاوی خاص مسئولیت مدنی و یا قواعد عمومی آن و اسباب ضمان شکل می-گیرد. قابل توجه است پشتیبانی از شهرت در مسیر حمایت از آزادی بیان و حق آگاهی‌رسانی تعدیل گردیده یا مستثنی واقع شده است.