تجسّس در امور فردی، و جاسوسی در اموری که جنبه ی حکومتی پیدا می کند، هم سویه ی اخلاقی دارد و هم حیثیت امنیتی، و علاوه بر آن جنبه‌ی فقهی- حقوقی نیز خواهد داشت . هدف تحقیق حاضر ، بررسی جواز یا عدم جواز تجسّس و جاسوسی در حوزه‌های مختلف، از دیدگاه فقهی- حقوقی است. بیان محدوده‌ی تجسّس و جاسوسی، شناخت مصادیق حرام و غیر حرام و احکام و ادله حرمت یا جواز آنها از مقاصد این پایان نامه است. یافته های پژوهش حاکی از این است که تجسّس در حالات خصوصی مردم مذموم و ناپسند است و قرآن کریم و دیگر ادله، مومنان را از جستجوی لغزش‌های دیگران منع می کند؛ با این وجود تجسّس در چگونگی کار عمّال و کارگزاران و بازرسی مداوم و پنهانی به منظور امانت داری و مدارا کردن با زیردستان در چارچوب مقررات قانونی در حکومت اسلامی تجویز شده است. اما در مورد فضای بین المللی و روابط بین دول، تجسّس که اصطلاحاً به آن جاسوسی گفته می شود، در همه ی احوال و برای حفظ امنیت جامعه از خطرات بیرونی جایز است.
واژه‌های کلیدی: تجسس، جاسوسی، حرمت، جواز، فقه، حقوق، استراق سمع، حقوق جزا، ایران، جرم رایانه‌ای، نظام حقوقی
