تحلیل و تبیین حقوق و تعهدات طرفین در قراردادهای لیزینگ

توضیح

یکی از قراردادهای مورد استفاده جهت تأمین منابع مالی خرید تجهیزات و کالا به خصوص خودرو، قرارداد لیزینگ است. قراردادهای لیزینگ در یک تقسیم‌بندی کلی به لیزینگ عملیاتی و لیزینگ مالی تقسیم می‌‌شوند. لیزینگ مالی خود به لیزینگ به شرط خرید، لیزینگ فروش و اجاره مجدد، لیزینگ کمک فروش و لیزینگ اهرمی تقسیم می‌شود. لیزینگ عملیاتی تنها حق استفاده و بهرهبرداری را برای متقاضی فراهم میکند و متقاضی باید در پایان قرارداد، موضوع قرارداد را به شرکت لیزینگ برگرداند. در نتیجه، بین شرکت لیزینگ و متقاضی رابطه استیجاری برقرار است. قرارداد لیزینگ مالی حاوی شرطی است که متقاضی در پایان قرارداد بتواند کالا را تملک کند. حقوقدانان ماهیت این نوع لیزینگ را عقد اجاره به شرط تملیک می‌دانند. ولیکن از آنجا که در ماهیت قرارداد اجاره به شرط تملیک اتفاق‌نظر وجود ندارد، می‌توان قائل شد به اینکه لیزینگ مالی، عقد اجاره‌ای است که حاوی شرط تملیک است. در لیزینگ به شرط خرید، متقاضی با پرداخت هر قسط، مالک بخشی از موضوع قرارداد می‌شود و در پایان قرارداد با پرداخت کامل اقساط، مالک کل آن می‌شود. در نتیجه ماهیت این قرارداد، همان قصد واقعی متعاملین یعنی بیع (بیع اقساطی) می‌باشد که مالکیت متقاضی تا پرداخت کامل اقساط به تأخیر افتاده است. در نتیجه روابط طرفین باید بر اساس عقد بیع مطالعه کرد. دیگر روش‌های لیزینگ نیز با اندکی اختلاف، همانند لیزینگ مالی عمل می‌کنند. این پژوهش در صدد است با تبیین ماهیت قراردادهای لیزینگ، حقوق و تعهدات هر یک از طرفین این نوع قراردادها را مورد بررسی قرار دهد.
واژه‌های کلیدی: لیزینگ، لیزینگ عملیاتی، لیزینگ مالی، اجاره به شرط تملیک، بیع اقساطی.