جمهوریت و اسلامیت در اندیشه سیاسی امام خمینی

توضیح

در اندیشه‌های سیاسی خصوصا اندیشه‌های سیاسی اسلام و ایران در واژه جمهور و اسلام از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند.تحلیل اندیشه‌های سیاسی ایران بدون تامل در این مفهوم نتیجه کاملی را بدست نمیدهد.این پژوهش تلاشی است در راستای روشن کردن اندیشه‌های سیاسی یکی از رهبران سیاسی - مذهبی ایران که همین عنوان به نوبه خود تحلیل‌گر را به بحث و بررسی در باره این دو مفهوم می‌کشاند.نگارنده بر این باور است که فهم عمیق افکار سیاسی امام خمینی با بررسی هر دو مفهوم میسور و دست یافتنی است ، براساس این منطق تحقیق را پایه گذاری کردیم تا تمامی مطالب آن در فصول مختلف گویای ابعاد گوناگون جمهوریت و اسلامیت و شیوه‌های تعامل آنها نسبت به همدیگر در اندیشه‌های سیاسی امام خمینی باشد.در اندیشه‌های سیاسی در ایران برخی بیشتر به جمهوریت و مردم سالاری توجه و گروهی بر اسلامیت دولت تاکید می‌نمایند.در این باره دیدگاههای مختلفی طرح شده که آیا دو مفهوم میتوانند به وحدت برسند یا خیر؟ این تحقیق به روشنی رابطه این دو را در اندیشه امام خمینی می‌یابد و امکان وحدت مفهومی آندو را مورد کنکاش قرار میدهد.فرضیه اصلی بر این مبناست که مفاهیم جمهوریت و اسلامیت در افکار امام خمینی نسبت به همدیگر تعارضی ندارد و با یکدیگر قابل جمع هستند.لذا با توجه به وجود تفاسیر مختلف در باره این دو و رابطه آنها بررسی و ارائه نظر صریح امام خمینی در این باره گامی در جهت کاهش تنش‌ها و تعارضات فکری در کشور است .این پژوهش شامل یک مقدمه، 5 فصل و یک نتیجه‌گیری نهایی میباشد مقدمه به بیان چارچوب اصلی پایان‌نامه می‌پردازد.فصل اول: پیرامون مفهوم جمهوری در اندیشه‌های سیاسی است .ابتدا دیدگاههای دانشمندان صاحب‌نظر در باره جمهوری بیان میشود و بعد از طبقه‌بندی نظامهای سیاسی معاصر توسط اندیشمندان جدید، مردم و آزادی به عنوان بنیان حکومت جمهوری معرفی میشوند.فصل دوم: رابطه دین و سیاست در اسلام را بیان میکند.در آغاز فصل میزان تعامل ادیان با سیاست از جمله مسیحیت و یهودیت بازگو میشود، و در ادامه ره‌آوردهای اسلامیت دولت ، سابقه تعامل اسلام و سیاست در ایران و نسبت اسلام با سیاست تبیین میشود.به منظور دستیابی دیدگاههای مخالفین ادغام دین و سیاست از نظریات مرحوم مهندس مهدی بازرگان و علی‌عبدالرزاق بهره می‌جوییم و نهایتا به نقد نظریات آنها می‌پردازیم. فصل دوم با ارائه یکتاانگاری دین و دولت در نگاه امام خمینی پایان می‌یابد.فصل سوم: به توضیح مفهوم اسلامیت نظام در اندیشه سیاسی امام خمینی می‌پردازد، بعد از یک مقدمه کوتاه وارد بحث امام خمینی و اسلامیت حکومت میشود.این بخش از فصل بیانگر اهمیت و والایی اسلامیت حکومت از دیدگاه امام خمینی، استدلال ایشان بر ضرورت حکومت اسلامی، وپژگیهای حکومت اسلامی از نگاه وی و نهایتا تبیین اصل ولایت فقیه میباشد.در فصل چهارم: پی‌جوی شرح چگونگی مفهوم جمهوریت حکومت در افکار سیاسی امام خمینی هستیم در این فصل ابعاد مختلف جنبه جمهوریت حکومت پیشنهادی امام خمینی توضیح داده میشود. ابتدای فصل با بیان واژه جمهوری و تاکیدات امام خمینی بر آن و نگرش وی به نقش مردم در تشکیل و تداوم دولت شروع میشود و تاکید حقوق مردم در حکومت از نگاه امام بیان می‌گردد.نتیجه فصل تاکید امام بر جایگیری مردم در متن اصلی تصمیم‌گیریهای کلان سیاسی است .فصل پنجم: به نوعی همان نتیجه و فرضیه اصلی پایان‌نامه یعنی وحدت اسلامیت و جمهوریت است در این فصل احتمالات گوناگون در باره رابطه جمهوریت و اسلامیت بیان میشود و نهایتا به توضیح جمهور و اسلام به عنوان دو پشتوانه اصلی برای یکدیگر که تصور یکی بدون دیگری در عالم واقعیت غیر ممکن است ، می‌پردازد.نتیجه‌گیری نهایی: تحقیق بر این پایه استوار است که در افکار امام خمینی هیچگونه تعارضی میان جمهور و اسلام قابل تصور نیست بلکه هر دو از جایگاه ممتازی برخوردارند، لذا در بخش نتیجه ثابت شد که ایندو با تمام تلاش مدافع و پشتیبان یکدیگرند.در عین اینکه احتمالات متعددی پیرامون رابطه ایندو به چشم می‌خورد.اما در فرض تعارض یا تفاهیم؟ به این نتیجه رسیدیم که تفاهیم منطقی‌ترین نتیجه بحث است .جمهوریت بزرگترین پشتوانه حکومت اسلامی و اسلامیت در تمامی وجوه از جمهور دفاع میکند.