حجیت علم قاضی با استناد به امارات قضایی

توضیح

قضا و دادرسی از موضوعات مهمی است که کنترل کننده جوامع از خطر از هم گسیختگی و هرج ومرج می باشد. لذا هر جامعه که سیستم قضایی با صلابت و مقتدری داشته باشد قوام و سامان ونظم خوبی خواهدداشت. از طرفی با پیچیدگی های زندگی امروزه که ناشی از تحولات اجتماعی اقتصادی و صنعتی می باشد کیفیت و مراحل ثبوت حق نیز پیچیده شده که صاحب حق امکان اثبات حق خود را ندارد و در پیچ و خم مراحل دادرسی و سیستم های محدود قضایی از استیفای حق خود محروم می گردد.اما آراء فقها در خصوص حجیت و اعتبار علم قاضی به چهار دسته کلی تقسیم می شوند:اکثریت بطور مطلق قایل به جواز شده اند؛اعم از آنکه موضوع مربوط به حق الله یا حق الناس باشد و اعم از آنکه علم در زمان تصدی مقام قضا حاصل شود یا پیش از آن و فرقی نمی کند که قاضی مجتهد مطلق باشد یا غیر مجتهد. گروهی که قایل به عدم جواز علم قاضی بطور مطلق می باشند و اعتقاد دارند که طرق اثبات دعوی اقرار،بینه و سوگند است. گروهی بر این باورند که علم قاضی در حق الله حجیت دارد ، ولی در حق الناس حجیت ندارد. گروهی دیگر بر خلاف تفصیل فوق می گویند علم قاضی در حق الناس حجت است ولی در حق الله حجت نیست. یکی از مسایل و موضوعات بسیار مهم در دادرسی طریقه اثبات دعاوی می باشد و علم قاضی در این مسأله نقش مهمی ایفا میکند.حال باید چنین عنوان کرد که آیا یک قاضی، در صورت نبود مواردی همچون اقرار و بینه و قسم و.. می تواند بر اساس علم خود رأی دهد یا خیر؟ آیا اصلا علم قاضی حجیت دارد؟ و اینکه اماره قضایی در این رابطه تا چه اندازه می توان مؤثر و مفید واقع شود و رابطه حجیت علم قاضی و امارت قضایی چیست؟ بنابراین در این پژوهش سعی بر این است که در قالب سه فصل به گونه ای مبسوط به سوالات فوق الذکر تا حد ممکن پاسخ داده شود.
واژه‌های کلیدی: علم قاضی، اماره، امارات قاضی، اماره قانونی، حجیت.