رانت‌خواری از منظر مذاهب فقهی

توضیح

رانت عبارت است از «درآمد غیر‌مولّد و یا امتیاز خاصّی که از طریق سوءاستفاده از موقعیت و یا رابطه غیر‌استحقاقی و در شرایط انحصاری به‌دست می‌آید» و در انواع اقتصادی، سیاسی و اطّلاعاتی دسته‌بندی می‌شود. فعل شخص رانت‌خوار به‌واسطه ظلم، ضرر، خیانت، اختلال نظام و... مشمول حرمت تحریمی است. همچنین با توجه به صدق عنوان باطل بر «رانت‌خواری»، مصداقی از اکل مال به باطل بوده و شخص رانت‌خوار، مالک درآمد حاصل از رانت نمی‌گردد و نسبت به ضررهایی که به‌واسطه رانت‌خواری به دیگران وارد نموده نیز ضامن است. البته درصورتی‌که رانت‌خواری موجب تضییع حقوق دیگری نگردد، حکم به ضمان شخص رانت‌خوار محلّ اشکال است. فعل شخص رانت‌ساز نیز با توجه به این که مصداقی از «اعانه بر اثم» و «خیانت» است حرام بوده و چنانچه به تضییع حقوق دیگری انجامد، ملزم به جبران خسارت خواهد بود. شیوه گرداوری اطّلاعات کتابخانه‌ای و ابزار فیش برداری از کتب فقهی فقهای امامیه و عامّه و شیوه تحقیق تحلیلی توصیفی است.
واژه های کلیدی: رانت، رانت خواری، حرمت تکلیفی رانت، اکل مال به باطل، ضمان درآمد ناشی از رانت.