روش شناسی فقه امامیه در حل چالشهای مسائل مستحدثه جزایی با تأکید بر مقاصد شریعت (فایل منبع موجود نیست)

توضیح

روش در لغت به معنای «شیوه و طرز انجام دادن کاری» آمده است و در اصطلاح به مجموعه راه‌ها، قواعد، ابزار و فنونی اطلاق می‌شود که هنگام بررسی و پژوهش به کار می رود و انسان را به کشف مجهولات هدایت می‌کند. روش شناسی دانشی است که به مطالعه روش های علوم، مقایسه و یافتن محدودیت ها و نقاط ضعف و قوت آنها می پردازد. موضوع روش شناسی، روش ها هستند و بدین جهت از نظر معرفت شناختی، رتبه روش شناسی یک مرتبه بالاتر از موضوع خود است و از این جهت دانشی درجه دوم است که از دیدگاهی بالاتر به روش های تحقیق در علوم دیگر می پردازد. بنابراین مقصود از روش شناسی علم فقه ، شناخت ابزار، فنون و طرق تحصیل معرفت در علم فقه و یافتن نقاط ضعف و قوت منابع معرفتی و ابزار و روش‌های آن می‌باشد. روش‌شناسی علم فقه، یکی از مسائل مهم و کاربردی «فلسفه فقه» است که می‌تواند راه‌گشای حل بسیاری از مسائل مستحدثه گردیده و منجر به اجتهاد، تقنین و قضاوت روش‌مند در این زمینه گردد. در این پژوهش به بررسی کامل و همه جانبه روش علم فقه در بیان حکم شرعی مسائل مستحدثه خواهیم پرداخت؛ یعنی مسائلی که یا هیچ سابقه‌ای تا کنون نداشته و هیچ نص صریحی از کتاب و سنت در آن مورد وجود ندارد و یا مسائلی که دارای سابقه طولانی در فقه هستند، اما به واسطه تغییرات گسترده فرهنگی، اجتماعی، علمی و اقتصادی جوامع امروزی، کارکرد متفاوتی یافته یا کارکرد خود را از دست داده‌اند. در پایان به این سوال پاسخ خواهد داد که آیا فقه شیعه می‌تواند با روش معمول اجتهاد خود، به ظن معتبری در این موارد دست پیدا کند، یا در حال شک و تردید، دست به دامن اصول عملیه خواهد شد؟ و یا روش‌ها، منابع معرفتی و ادله نوینی راهگشای آن می‌گردد؟ تمرکز اصلی این تحقیق، بر فقه جزایی و مسائل مستحدثه جزایی است. در این مرحله با نگاهی تحلیلی به بیان راهکارهای فقهای امامیه جهت دستیابی به حکم شرعی مسائل مستحدثه به طور عام و مسائل مستحدثه جزایی به طور خاص پرداخته خواهد شد. روش‌های استنباط حکم از سوی فقهای شیعه در مسائل مستحدثه‌ای مانند عاقله، قاچاق کالا، جرایم علیه میراث فرهنگی، جرایم سایبری و نقض کپی رایت از جمله مصادیق موردی است که روش فقها در بیان حکم شرعی آن مورد بررسی موشکافانه قرار خواهد گرفت. بدون شک فقه امامیه با چالش بزرگی برای استنباط حکم شرعی مسائل مستحدثه مواجه بوده است و لذا تاکید اصلی این تحقیق برای موفقیت در این چالش، توجه به مقاصد شریعت است؛ بر اساس این روش است که مجتهد می‌تواند به استنباط احکامی معقول و متناسب با مقاصد اصلی شارع نائل گردد.
واژه‌های کلیدی: روش شناسی، فقه جزایی، معرفت شناسی، مسائل مستحدثه، مقاصد شریعت، فلسفه فقه.