روش‌شناسی فقه سیاسی شیعه با تاکید بر اندیشه‌های امام خمینی (ره)

توضیح

یکی از مهمترین مراحل عملیاتی سازی یک ایده خلاقانه، «مدل سازی» است که امروزه در علوم اجتماعی رواج دارد. «مدل سازی» در خصوص مباحث فقه سیاسی و فقه حکومتی با توجه به ابعاد گسترده، پیچیدگی روابط، شاخص ها و ویژگی های فراوان از راه های موثر برای درک ساختار و ابعاد مختلف آن در مباحث درجه دوم (روشی) و درجه اول (احکام و مسایل) آن در این عرصه است، با تاسیس نظام و حکومت اسلامی با مجاهدت های امام خمینی، بحث های بدیعی از جمله حجیت قوانین و احکام حکومتی صادره و اجرای آن، نظامات مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و روابط میان آنها، نقش ولی فقیه، دولت و مردم و نحوه توزیع قدرت و ثروت و جریان عدالت در سراسر بخش ها و نظام های مختلف و ... مطرح شدند که نیازمند توسعه دانشی و گرایشی متنوع بر اساس مدل های نوآورانه بود، مشروعیت بخشی به تصمیمات، احکام و قوانین جمهوری اسلامی همواره از دغدغه های بایسته قانونگزاران و نظریه پردازان انقلاب اسلامی از بدو تاسیس تاکنون بوده است، تا بتواند تبعیت و انتساب نظامات، قوانین و تصمیمات حاکمیت را به اسلام تضمین نماید. برای ساختن این مدل تحلیلی از روش فرضی- قیاسی استفاده شده است به این بیان که بحث فقه سیاسی و فقه حکومتی امام خمینی به عنوان یک مفهوم کلی در نظر گرفته شد، یک منظومه سه لایه روشی به عنوان مدل طراحی شد (شامل مبادی روشی فقه سیاسی، نظریه فقه سیاسی، اصول و قواعد فقه سیاسی) تا توانمندی لازم را برای فهم و تحلیل روش فقه سیاسی امام خمینی به وجود آورد. بعد از تکمیل مفهومی این مدل در مکتب امام، مکتب اخباری (به لحاظ تقابل با فقه سیاسی امام) در آن به آزمون نهاده شد. مدل حاضر نشان داد که این مکتب در مقایسه با منظومه روشی حضرت امام دارای کاستی های فراوان روشی و محتوایی در امر سیاست و حکومت در عصر غیبت است، بدین صورت بدیهی است که امکان تشکیل یک دولت و حاکمیت تمام عیار بر اساس این مکتب کاملاً منتفی خواهد بود.
واژه‌های کلیدی: روش شناسی، فقه سیاسی، امام خمینی ره.