سیاست های مقابله با احتکار در اقتصاد اسلامی

توضیح

احتکار ذخیره و نگهداری کالاهای ضروری و مورد نیاز مردم به قصد گران شدن بهای آن است که موجب بروز مشکلات فراوانی برای جامعه می‌گردد. در این پژوهش به بررسی راهکارهای مقابله با احتکار از منظر اقتصاد اسلامی می‌پردازیم و پس از بررسی مفهوم احتکار و مصادیق آن در فقه امامیه، به آثار مخرب آن بر اقتصاد، فرهنگ، سیاست، امنیت و جامعه می‌پردازیم . در مورد مصادیق احتکار، با بررسی روایات، قواعد فقهی، کلام فقها در تبین مصادیق احتکار و با توجه به مصالح حکومتی روایت وقاعده لاضرر و حکم ولایی وحکومتی به نظر می‌رسد که احتکار منحصر در مواد غذایی نیست و شامل جمیع ما یحتاج مردم از جمله نقدینگی و ارز نیز می‌شود. در این تحقیق از روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از قرآن ومتون روایی و فقهی استفاده شده است. آثار مخرب احتکار را نیز می توان در چند دسته آثار اقتصادی احتکار، آثار فرهنگی احتکار، آثار سیاسی احتکار، آثار امنیتی احتکار و آثار اجتماعی احتکار طبقه بندی کرد. راهکارهای پیشگیرانه و عملیاتی مقابله با احتکار از جمله برخورد قضایی و امنیتی ومجازات قضایی محتکر مانند برخورد تعزیراتی اجبار به فروش، ممنوع المعامله کردن ،آتش زدن اجناس احتکار بیان شده است. راهکار های فرهنگی و اجتماعی یکی از شیوه های دیگری است که می توان با امر به معروف ،ترویج فرهنگ عدل وانصاف ،تبلیغ سنتی ومدرن و استفاده از ظرفیتهای نهادهای متولی فرهنگ برای مقالبه با احتکار کمک گرفت از منظر اقتصاد اسلامی برای رفع احتکار می‌توان از مجازات قضایی محتکر، اجبار بر فروش، ممنوع المعامله کردن محتکر، مصادره اموال احتکار شده و فروش آن توسط حکومت استفاده کرد. همچنین تعالیم اسلامی راه‌های زیادی را برای جلوگیری از بروز پدیده احتکار پیشنهاد می‌کند که از آن جمله می‌توان به امر به معروف و نهی از منکر، منع از تلقی رکبان، منع بیع الحاضر للبادی و نظارت مستمر بر بازار اشاره کرد.
واژه‌های کلیدی: احتکار، اقتصاد اسلامی، آثار احتکار، تسعیر، سیاست‌های مقابله با احتکار