ضرورت مداخله حقوق کیفری در باروری بدون آمیزش

توضیح

بر اساس آمار دفتر سلامت و جمعیت خانواده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، حدود سه میلیون زوج نابارور در کشور وجود دارد. برای کمک به این دسته از زوجین مشاوره، جراحی و استفاده از داروهای باروری پیشنهادشده است؛ اما مواردی وجود دارد که در آن زوجین نمی‌توانند از راه طبیعی و عادی فرزند دار شوند. در این راستا پیشرفت‌های سریع علم با اکتشاف راه‌حل‌های جدید، زمینه بروز باروری‌های بدون آمیزش را با بهره‌گیری از گامت اهدایی، جنین اهدایی، مادر جانشین و شبیه‌سازی فراهم آورده است. این شکوفایی دانش پزشکی منشأ ایجاد مسائل مختلف فقهی و حقوقی شده که هریک راه‌حل مناسب خود را می‌طلبد. اهتمام این تحقیق بررسی موارد لزوم‌ ورود حقوق کیفری در روش‌های‌ نوین‌ باروری است که به لحاظ تخصصی بودن موضوع، ابتدا تمامی روش‌های ‌مذکور ازنظر پزشکی معرفی‌شده و سپس نظر فقها و حقوق‌دانان در رابطه با بهره‌گیری از آن‌ها موردنقد و بررسی قرارگرفته است. اگرچه مباحث جدید مولود مقتضیات زمانی است و در خصوص آن‌ها در فقه نص خاصی وجود ندارد، اما ازنظر فقهای عظام حکم آن از شمول نصوص عام و اصول کلی خارج نیست. به همین دلیل تلاش خود را برای استنباط حکم این مسائل در سایه اصل اجتهاد نموده‌اند. به‌اختصار می‌توان گفت استفاده از گامت بیگانه همچون تلقیح مصنوعی با اسپرم ثالث، جانشین رحم با جنین و یا اسپرم اهدایی برای باروری بدون آمیزش موافقان اندک و مخالفان بسیار دارد. در این میان تنها استفاده از روش اهدای جنین از منظر قانون‌گذار پذیرفته‌شده است اما سایر روش‌های بهره-برداری از اسپرم و تخمک بیگانه با ابهام روبروست. پس از بررسی نظر فقهای عظام در خصوص جواز یا عدم جواز بهره‌گیری‌از روش‌های باروری بدون آمیزش در آخر زمینه‌های‌ ورود حقوق کیفری در این نوع از باروری‌ها موردبررسی قرارگرفته است. با بررسی قوانین موضوعه ملاحظه شد برخی عناوین جزایی با افعالی که در باروری‌های بدون آمیزش رخ‌می‌دهد تطابق دارد، اما در اکثر موارد قانون ساکت است. ورود حقوق کیفری به حوزه حقوق خانواده به جهت شرایط خاص آن نیازمند بررسی‌های همه‌جانبه و رعایت حریم شخصی است. چه‌بسا ورود شتاب‌زده و بدون ارزیابی خود موجب بروز آسیب‌های جدی‌تر به ساختار خانواده و اجتماع گردد.
واژه‌های کلیدی: اهدای گامت، اهدای جنین، تلقیح مصنوعی، ناباروری، حقوق کیفری