ضمانت و برائت خطا و اشتباه طبیب در فقه امامیه (فایل منبع موجود نیست)

توضیح

در فقه امامیه، نه تنها بر پزشکان، درمان بیماری‌هایی که منجر به فوت‌، نقص عضو و یا نقص قوای جسمانیِ بیمار می‌گردد واجب است، بلکه بر بیماران نیز، رجوع به پزشک واجب می‌باشد. امّا پزشک علی‌رغم تلاش فراوان و هر قدر ماهر باشد، ممکن است مرتکب خطای پزشکی شود و معالجات وی منجر به ایراد خسارات مالی و جانی بر بیمار گردد. سوال این است؛ پزشک ماهر، در صورتی که در مداوا خطا کند، آیا مسئول اعمال خویش و به تعبیر دیگر، ضامنِ جبران خسارات وارده می‌باشد یا نه؟فقها در پاسخ به این سوال، در دو وجه، سه رأی متفاوت دادند:وجه اول، قائل به ضمان پزشک خطاکار می‌باشند: شخصِ پزشک، مطلقاً ضامنِ رد خساراتی است که به سبب خطای وی، وارد شده است. عمل وی مشمول برخی از ادله‌ی فقهی از جمله‌: احادیث ضمان طبیب، اطلاق احادیث اجیر، دخول جنایت. علاوه بر این ادلّه، قواعد فقهی مویداتی بر ضمان پزشک می‌باشد. حتّی برخی از فقها در این مساله ادعای اجماع کرده‌اند.وجه دوم: در تفصیل اول این وجه؛ طبابت، مطلقاً ضمان‌آور نیست. قاعده‌ی احسان و اصل برائت، دلایلی بر برائت ذمه می‌باشد. همچنین در این دیدگاه، اگرچه پزشک شرعاً موظف به درمان بیمار است، امّا در این راه به حصول نتیجه بهبودی، متعهد نشده است. در تفصیل دوم پزشک ابتدائاً ضامن هرگونه خسارت می‌باشد امّا در صورت گرفتن برائت از ضمان خلاصی می‌یابد. به عبارت دیگر برائت وی به مقتضای شرط اخذ برائت می‌باشد. مبنای برائت در اینجا، روایات ضمان پزشک و قواعد عمومی عسر و حرج می‌باشد، چرا که پزشک در صورت ضمان، حاضر به معالجه نخواهد شد. با بررسی ادله، یافتیم که ادله‌ی عدم ضمان پزشک در صورت اخذ برائت از قوت بیشتری برخوردار هستند. لذا لازم است پزشکان قبل از درمان، از مریض یا ولی او -و همچنین دامپزشک از صاحب حیوان،- برائت کسب نمایند.
واژاهای کلیدی:احسان،ضمانت،ابراء،اذن