ضوابط فقهی مسابقات ورزشی و جوایز آن

توضیح

موضوع تحقیق حاضر، ضوابط فقهی مسابقات ورزشی و جوایز آن است. آن‌چه پژوهش حاضر در نظر دارد، پرداختن به ورزش خاص نیست؛ بلکه در صدد به دست آوردن ضوابط کلی فقهی در باره مسابقات ورزشی است که با توجه به این ضوابط بتوان، مسابقات جایز از حرام را تشخیص داد. بر این اساس، سؤال اصلی این است که ضوابط فقهی مسابقات ورزشی و جوائز آن چیست؟ بر اساس این پژوهش، مسابقه به شکل‌های گوناگون (عقد، ایقاع، وعده) امکان وقوع دارد. در هر یک از صورت‌ها، از لحاظ لزوم و جواز، حکم خاص خود را دارد. در باره اصل در مسابقات، نیز نتیجه این تحقیق جواز است. مسابقات به منصوص و غیر منصوص تقسیم می‌گردد. مسابقات منصوص، با عوض و بدون آن جایز است. مسابقه بدون عوض در غیر موارد منصوص، نزد مشهور قدما غیر جایز و نزد متأخرین جایز است. به اجماع فقها، مسابقه با عوض در غیر امور سه‌گانه جایز نیست؛ ولی بر اساس این تحقیق، بسیاری از مسابقات با عوض که ماهیت لعب ندارند و عمل مفید هستند، مسابقه در آن‌ها حرام نیست. ضابطه جواز مسابقه، مفید و عقلائی بودن عمل مورد مسابقه، حرام نبودن آن، مستلزم حرام دیگر نبودن و داشتن انگیزه صحیح است. اجرای مسابقه دارای ضوابط و شرایط عام و خاص است؛ همانند شرط بلوغ، عقل، اختیار، اراده جدی و نداشتن سفاهت و حجر در باره دو طرف مسابقه. اگر برای مسابقه، شرایطی قرار داده شود، باید خصوصیات شرایط صحیح را داشته باشد. در غیر این صورت، علاوه بر لازم الوفا نبودن، در بعضی صور، خود قرارداد را نیز باطل می‌نماید. پرداخت کننده جایزه می‌تواند فرد خارج از مسابقه (اجنبی) یا یکی از طرفین یا هردو به صورت اشتراکی باشد. گیرنده جایزه، می‌تواند یکی از طرفین، محلل یا شخص خارج از مسابقه باشد. هم‌چنین مالک یا سوارکار ـ طبق قرار دادـ می‌تواند گیرنده جایزه باشد. جایزه باید این خصوصیات را داشته باشد: مال حلال و قابل ملکیت باشد؛ ملک خود پرداخت کننده باشد یا این که اجازه تصرف در آن را داشته باشد؛ مقدار و جنس آن معلوم باشد؛ خصوصیات تأثیر گذار بر قیمت بیان گردد؛ دیگران در آن حقی نداشته باشد. جایزه می‌تواند دین یا عین باشد. در صورت دین بودن، قابل ضمانت شدن است.
واژه‌های کلیدی: مسابقه، ورزش، مسابقات ورزشی، مسابقات منصوص، مسابقات غیر منصوص، ضوابط مسابقه، جایزه.