عوامل ایجاد روابط صمیمانه در شبکه های اجتماعی مجازی و حدود فقهی آن

توضیح

پس از رشد ابزارهای ارتباطی، پدیده‌ای دیگر در محیط مجازی به نام شبکه‌های اجتماعی پا به عرصه وجود نهاد. در حقیقت، سایت‌های شبکه‌های مذکور توانستند با تجمیع ابزارهای ارتباط رایانه‌واسط در خود، یک جامعه شبکه‌ای که شاید تا آن زمان کمتر کسی تصور آن را می‌کرد، به وجود آورند و افراد زیادی را در سراسر زمین به یکدیگر متصل کنند. به نظر می‌رسد، شکل‌گیری ارتباط قوی و صمیمانه در چنین محیطی امری دور از انتظار نیست. چنین پدیده‌ای در جامعه ایران که از بستر فرهنگی و مذهبی خاصی برخوردار است، می‌تواند زمینه‌ساز مسائلی باشد که تا کنون وجود نداشته است. یکی از این مسائل، برچیده شدن محدودیت‌هایی است که در ارتباط زن و مرد نامحرم رخ می‌دهد و به خصوص از نظر مذهبی مورد توجه است. در فقه دین مبین اسلام، برای هر پدیده نوظهوری پاسخ متناسب وجود دارد و تنها باید آن پاسخ را کشف نمود. این پژوهش در صدد آن است تا از یک سو عواملی را که در شبکه‌های اجتماعی مجازی باعث تشکیل و تداوم ارتباط صمیمانه می‌شود، دسته‌بندی و برخی از آنها را بررسی کند و از سوی دیگر، چارچوب روابط زن و مرد در محیط این نوع سایت‌ها را تبیین نماید. بر اساس پژوهش انجام گرفته، این عوامل را می‌توان در 6 دسته جای داد. به علاوه، پیمایش صورت گرفته، نشان داد که متغیرهای جنسیت فرد، جنسیت طرف مقابل، تحصیلات فرد و شدت حضور فرد در شبکه‌های اجتماعی با ایجاد رابطه صمیمانه، رابطه دارند. ضمن آن که مشخص شد بیشتر افرادی که در نت صمیمی می‌شوند، با این قصد عضو شبکه‌های اجتماعی نشده‌اند. همچنین انگیزه‌های ارتباط میان‌فردی در اشخاص تقریبا با سایر انگیزه‌های ایشان برای عضویت در این سایت‌ها برابر است. رابطه میان سن کاربران و ایجاد رابطه صمیمانه نیز اثبات نشد. در قسمت دیگر پژوهش، عناوین فقهی دسته‌بندی شده سپس نظر مراجع در زمینه هر یک از عناوین استخراج گشته است. در اکثر عناوین ارتباط میان زن و مرد نامحرم بدون تلذذ و ریبه بلااشکال عنوان شده است.
واژه‌های کلیدی: شبکه اجتماعی، دوستی اینترنتی، صمیمیت، سایت دوست‌یابی، احکام روابط زن و مرد، فقه اینترنت، ارتباطات رایانه رابط.