عیوب موجب انحلال نکاح در فقه شافعی و حقوق مدنی ایران (فایل منبع موجود نیست)

توضیح

عیوب موجب انحلال نکاح، نقص یا بیماری در زن یا شوهر یا هر دوی آنها است که وجود آن در هر یک، این حق را برای دیگری ایجاد کند که بتواند به وسیله آن از همسرش جدا شود. جمهور فقها و همه حقوقدانان قائل به مشروعیت انحلال نکاح به سبب عیب هستند، اما برخی از فقها قائل به عدم مشروعیت آن هستند. در میان قائلین به مشروعیت، برخی آن را برای هر دوی زوجین ثابت میدانند و برخی تنها در حق زوجه ثابت می دانند. به نظر می رسد با توجه به نصوص، این حق برای هر دو ثابت است. اکثر فقها و حقوقدانان عیوب را منحصر در عیوب مذکور در مصادر می دانند، اما برخی از فقها طبق ضابطه، عیوب دیگری را موجب خیار می دانند. عیوب مذکور در کتب شافعیه سه دسته است : 1- عیوب خاص مردان که عنّه و جب می باشد. 2- عیوب خاص زنان که قرن و رتق است. 3- عیوب مشترک که شامل جنون، جذام و برص می باشد. این عیوب در قانون مدنی شامل موارد ذیل است: 1- عیوب خاص مردان عنن، جب و خصاء است. 2- عیوب خاص زنان قرن، جذام، برص، افضاء، زمین گیری و نابینایی است. 3- جنون که تنها عیب مشترک می باشد. رای قانون مدنی در مورد عیوب نشانگر غیر منضبط بودن آن می باشد و تقریباً نمی توان ضابطه ای در تعلیل به انحلال به سبب عیب از آن استخراج نمود. در مقابل طبق نظر برخی از فقهای شافعی مانع مقصود اصلی نکاح بودن یعنی مانع از نزدیکی یا کمال نزدیکی کردن، دلیل و ضابطه ای در انحلال دانسته شده است. مطابق این ضابطه برخی از بیماری های واگیر دار جدید مثل ایدز و هپاتیتB و ... می تواند موجب انحلال باشند. اما بیماری های دیگر ولو صعب العلاج مثل سرطان، الزایمر،ms و... همچنین عیوبی از قبیل اعتیاد به مواد مخدر و غیره به اعتبار عیب بودن، به این شرط که مانع مقصود اصلی نکاح نباشد، موجب انحلال نکاح نیستند. از جمله شروط در ثبوت حق خیار به سبب عیب عبارت است از: 1- شرط راجع به زمان حدوث عیب 2- عدم علم و عدم رضایت به عیب 3- فوریت در طلب انحلال نکاح 4- لزوم رجوع به حاکم. که با توجه به اجتهادی بودن لزوم رجوع به حاکم، به نظر می رسد رای راجح لزوم مراجعه است. در این که انحلال نکاح به سبب عیب فسخ است یا طلاق اختلاف نظر است اما قول به فسخ بودن راجح می باشد. مهر در انحلاح نکاح به سبب عیب قبل از نزدیکی ساقط، اما بعد از نزدیکی ثابت می شود. در انحلال نکاح به سبب عیب قبل از نزدیکی، زن عده ندارد