ماهیت تعهدات کادر درمان از منظر فقه و حقوق ایران

توضیح

طبابت از منظر اسلامی یک مسوولیت دینی و در زمره واجبات کفایی ، حکمی عقلی و رسالتی اخلاقی است از طرفی قرارداد کادر درمان، از جمله عقودی است که برای هر یک از طرفین آن ، یعنی بیمار و پزشک (یا مرکز درمانی) تعهدات متقابلی را در پی دارد؛ تعیین دقیق حدود و ثغور این تعهدات در اجرای بهتر عقد درمان و به ویژه تضمین حقوق بیمار نقش به سزایی دارد. حال با توجه به اهمیت و منزلت رفیع طبابت و درمان بیمار، همه سؤال این است که آیا تحقق منظور متعهد له در اختیار و کنترل متعهد هست به گونه ای که تحصیل نتیجه منظور، مورد تعهد او باشد یا آنچه در حوزه اقتدار متعهد است، انجام تلاش های متعارف و اقدامات لازمی است که می تواند به تحقق نتیجه منظور متعهدله بیانجامد بدون اینکه تحقق نتیجه مورد تعهد او باشد؟ ( به عبارتی اگر پزشک یا کادر درمان ، تمام تلاش خود را در راه علاج مریض صرف کند، مع الوصف معالجه مثمرثمر نشده و خساراتی به مریض وارد شود، در این صورت باید دید فقها و حقوقدانان چه نظری ارائه کرده اند. آیا پزشک و کادر درمان ضامن هستند یا خیر)؟ در حالت اول ، مورد تعهد، تحصیل نتیجه منظور متعهد له است ،پس هرگاه منظور او حاصل شد مورد تعهد انجام یافته است والا انجام هرگونه تلاشی بدین منظور مادام که به تحقق نتیجه نیانجامیده به معنی انجام مورد تعهد نیست . لذا ماهیت تعهدات و مسئولیت مدنی عوامل کادر درمان شامل پزشکان و پرستاران و کلیه افراد که در بیمارستان مشغول به فعالیت هست باید به صورت دقیق و روشن مشخص بشود. مشهور علمای امامیه ، کادر درمان را متعهد به نتیجه و او را ضامن کلیه خسارات وارده به بیمار می دانند. در مقابل ، قول غیرمشهور در فقه امامیه معتقدند که کادر درمان حاذق ، اگر مرتکب تقصیری نشوند، مسوولیت نخواهند داشت و فی الواقع تعهد آن ها را به وسیله دانسته اند، اما در حقوق تطبیقی ، مسئولیت پزشکان و پرستاران(کادر درمان)، اصولا مبتنی بر نظریه تقصیر است. یعنی کادر درمان هنگامی مسئول و مکلف به جبران خسارت وارده به بیمار شناخته میشود که تقصیر او به اثبات رسیده باشد. حال با توجه به گسترش روز افزون قرارداد میان پزشک و بیمار و به تبع آن افزایش مسئولیت مدنی ناشی از این قراردادها، نیاز به تحلیل ماهیت تعهدات کادر درمان از منظر فقه و حقوق ایران و بررسی مبنای این مسئولیت و تعیین قلمرو آن و همچنین تلاش برای قاعده مند نمودن آن احساس می شود. لذا نگارنده در این تحقیق به طور کلی از شیوه کتابخانه ای استفاده شده است که نگارنده این اثر، با مراجعه به منابع کتابخانه ای مانند کتب، مقالات، قوانین و ....و فیش برداری از آنها و با روش توصیفی_تحلیلی، به انگیزه بررسی و روشن کردن جوانب مختلف و مبهم «ماهیت تعهدات کادر درمانی(پزشکان و پرستاران) از منظر فقه و حقوق ایران ؛ به فرایند پژوهش می پردازد.
واژهای کلیدی:خطای پزشکی،مسئولیت مدنی ،کادر درمان ،جبران خسارت تعهد