مبحث دیات چه از نظر ماهیت آن و چه مسائل پیرامون آن به عنوان یکی از مباحث قانون مجازات اسلامی از دیرباز مورد کنکاش و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است و مخصوصا این موضوع که دیات جنبه کیفری دارد یا تنها راهی برای جبران خسارت وارد شده بر مجنی علیه است مناقشه زیادی را برانگیخته است . دراین نوشتار به پس از بررسی لغوی و تاریخی دیات در دورانهای مختلف به مباحثی همچون ماهیت دیات و مقانه آن با برخی قوانین کیفری پرداخته شده و به تفکیک در مورد دیات وضع شده در انواع جنایات (عمد - شبه عمد خطا) مورد بحث قرار گرفته است و نظر و دیدگاههای فقها و حقوقدانان در این زمینه مورد بررسی قرار گرفته است. پس از بحث در مورد ماهیت دیات و در بخش ملحقات که تقریبا نیمی از رساله را در بر می گیرد در باره مسائل پیرامونی دیات شامل نحوه محاسبه و تعیین دیه ، مقادیر دیات از اجناس مختلف ، خسارتهای زائد بر دیه ، نقش عاقله در پرداخت دیه و تغلیظ دیه در ماههای حرام می پردازد.
واژههای کلیدی: دیه، حقوق، فقه.