ماهیت فقهی و حقوقی ازدواج سفید

توضیح

نکاح، یکی از مهمترین عقودی است که شخص در طول عمر خود آن را منعقد می‌نماید. انعقاد این عقد از آن جهت که ویژگی‌های اجتماعی و شخصیتی زن و همچنین نقشی که او در عقد نکاح و زندگی مشترک و خانواده ایفا می-کند؛ مهمتر است. حال آنکه این ازدواج برای غربی‌ها رابطه‌ای خصوصی و شخصی است. ولی وقتی زن و مردی فقط به دلایل شخصی خودشان زیر یک سقف رفته و بدون ثبت رسمی و قانونی و حقوقی در کنار هم زندگی می-کنند و به عبارت دیگر هم خانه می‌شود به آن ازدواج سفید گفته می‌شود. در حقیقت این ازدواج، زندگی مشترک میان زن و مرد، بدون انشاء صیغه عقد دائم یا موقت است که طرفین فارغ از مراسم شرعی و عرفی، با رضایت و توافق، زندگی خود را در مکان مشترکی آغاز می‌کنند، اما هیچ کجا زوجیت آنها نه به طور شرعی و نه به صورت قانونی ثبت نخواهد شد.در واقع در این نوع ازدواج زن و شوهر علقه زوجیت را بجای لفظ با یک فعل ابراز می‌کنند، زیرا رضایت باطنی بر ازدواج ایجاد زوجیت نمی‌کند. اکثر فقهای امامیه این بحث را در غالب عقود و معاملات صحیح می‌دانند، اما درباره عقد ازدواج، معاطات را باطل دانسته و بر لزوم لفظی بودن ایجاب و قبول تاکید کرده‌اند. چرا که در ماده 1062 قانون مدنی آمده است. «نکاح واقع می‌شود به ایجاب و قبول به الفاظی که صریحاً دلالت بر قصد ازدواج نماید». یعنی به لحاظ حقوقی باید صیغه عقد ازدواج بیان شود و ایجاب و قبول لفظی باشد، مگر در حالت عجز از تلفظ، البته این به معنای سخت‌گیری در امر ازدواج نیست. لفظ و سایر شرایط من جمله جهیزیه، نفقه و ... همگی نشان دهنده اهمیت و جایگاه نکاح و ازدواج است که نبایستی مورد تعرض و سو استفاده قرار گیرد، چرا که از سویی آنها وظیفه و تعهدی نسبت به یکدیگر نخواهند داشت و هر زمان که یکی از طرفین خواستار رهایی از این زندگی و جدایی باشد، زندگی مشترک آنها بدون اجرای صیغه طلاق شرعی و قانونی پایان یافته و از حق و قانون پیش‌بینی شده در شرع و قانون (مهریه - نفقه - ارث و ...) بهره‌مند نخواهند بود، که با توجه به دلایل فقهی و حقوق و در رأس آنها قرآن کریم باید این نوع ازدواج را باطل دانست.
واژه‌های کلیدی: ازدواج